آزمایش گیرنده های هورمونی استروژن (ER) و پروژسترون (PR) برای سرطان

آزمایش گیرنده های هورمونی، به ویژه آزمایش گیرنده هورمونی استروژن (ER) و گیرنده هورمونی پروژسترون (PR)، یکی از آزمایش‌های مهم در تشخیص و درمان سرطان پستان است. این تست کمک می‌کند تا میزان حساسیت سلول‌های سرطانی به هورمون‌ها مشخص شود و بر اساس آن، برنامه درمانی مناسب برای بیمار تدوین شود. در این مقاله، به اهمیت تست ER/PR، نحوه انجام آن، معنای نتایج و تأثیر آن بر درمان سرطان پستان پرداخته می‌شود.

آزمایش هورمونی گیرنده های استروژن (ER) و پروژسترون (PR) چیست؟

آزمایش ER/PR که برای بررسی حضور گیرنده‌های استروژن (ER) و گیرنده‌های پروژسترون (PR) در سلول‌های سرطان سینه انجام می‌شود. این گیرنده‌ها پروتئین‌هایی هستند که در سطح یا داخل سلول‌های خاصی از سرطان پستان یافت می‌شوند. وقتی استروژن و پروژسترون به گیرنده‌های مربوطه متصل می‌شوند، می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی را تحریک کنند. تعیین اینکه آیا سلول‌های سرطانی پستان دارای این گیرنده‌ها هستند یا خیر، در انتخاب درمان هورمونی مؤثر بسیار مهم است. درمان هورمونی سرطان سینه یکی از روش های درمان سرطان سینه است.

چرا آزمایش گیرنده استروژن (ER) و گیرنده پروژسترون (PR) مهم است؟

نتایج آزمایش گیرنده‌ های هورمونی استروژن و پروژسترون اطلاعات ارزشمندی درباره رفتار احتمالی سرطان و واکنش آن به درمان‌های هورمونی ارائه می‌دهد. اگر سلول‌های سرطانی پستان دارای گیرنده‌های استروژن یا پروژسترون (ER مثبت یا PR مثبت) باشند، می‌توان از درمان هورمونی برای جلوگیری از تحریک رشد سرطان توسط این هورمون‌ها استفاده کرد.

مزایای آزمایش هورمونی گیرنده های استروژن (ER) و پروژسترون (PR):

1. درمان شخصی سازی شده: به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین گزینه‌های درمانی را انتخاب کنند.
2. پیش‌بینی پیش‌آگهی: اطلاعاتی در مورد میزان تهاجمی بودن سرطان ارائه می‌دهد.
3. پاسخ به درمان: سرطان‌های ER/PR مثبت معمولاً به درمان‌های مسدودکننده هورمونی مانند تاموکسیفن یا بازدارنده‌های آروماتاز بهتر پاسخ می‌دهند.

چگونه آزمایش هورمونی ER/PR انجام می‌شود؟

آزمایش گیرنده‌ های هورمونی استروژن و پروژسترون بر روی نمونه‌ای از بافت سرطانی پستان که معمولاً در حین بیوپسی یا جراحی به دست می‌آید، انجام می‌شود. نمونه به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود و فرآیندی به نام ایمونوهیستوشیمی (IHC) برای تشخیص حضور پروتئین‌های ER و PR در سلول‌ها استفاده می‌شود.

مراحل انجام آزمایش هورمونی ER/PR:

1. بیوپسی: یک نمونه بافت از تومور جمع‌آوری می‌شود.
2. پردازش آزمایشگاهی: نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود و با آنتی‌بادی‌های خاصی که به پروتئین‌های ER یا PR متصل می‌شوند، رنگ‌آمیزی می‌شود.
3. بررسی میکروسکوپی: پاتولوژیست بافت رنگ‌آمیزی شده را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا حضور گیرنده‌های ER و PR را تعیین کند.
4. گزارش نتیجه: نتایج آزمایش گیرنده‌ های هورمونی معمولاً به صورت درصدی گزارش می‌شود که نشان می‌دهد چند درصد از سلول‌ها به گیرنده‌ها مثبت شده‌اند.

تفسیر نتایج آزمایش هورمونی ER/PR

نتایج آزمایش گیرنده‌ های هورمونی ER/PR کمک می‌کند تا سرطان پستان به عنوان سرطان گیرنده هورمونی مثبت یا گیرنده هورمونی منفی دسته‌بندی شود. این نتایج به پزشکان آنکولوژیست کمک می‌کند تا بهترین گزینه‌های درمانی را انتخاب کنند.

1. ER مثبت (ER+): اگر آزمایش گیرنده‌ های هورمونی نشان دهد که سلول‌های سرطان پستان دارای گیرنده‌های استروژن هستند، به آن سرطان ER مثبت گفته می‌شود. این سرطان‌ها معمولاً به درمان‌های هورمونی پاسخ بهتری می‌دهند زیرا استروژن نقش مهمی در رشد آن‌ها دارد.
2. PR مثبت (PR+): به همین ترتیب، اگر سلول‌های سرطانی دارای گیرنده‌های پروژسترون باشند، سرطان به عنوان PR مثبت شناخته می‌شود.
3. ER/PR منفی: سرطان‌هایی که هیچ‌یک از گیرنده‌های استروژن و پروژسترون را ندارند، به عنوان گیرنده هورمونی منفی شناخته می‌شوند. این نوع سرطان‌ها به درمان‌های مسدودکننده هورمونی کمتر پاسخ می‌دهند.

نتایج معمولاً به صورت درصدی بیان می‌شوند که نشان می‌دهد چه تعداد از سلول‌های سرطانی به گیرنده‌ها مثبت شده‌اند:

• درصد پایین (<10%): نشان‌دهنده فعالیت کم گیرنده است که ممکن است اثربخشی درمان هورمونی را کاهش دهد.
• درصد بالا (≥10%): نشان‌دهنده فعالیت بالای گیرنده‌های هورمونی است که درمان هورمونی را به عنوان یک گزینه مؤثر مطرح می‌کند.

سرطان پستان گیرنده هورمونی مثبت

سرطان‌های ER/PR مثبت نسبت به سرطان‌های گیرنده هورمونی منفی تمایل دارند که با سرعت کمتری رشد کنند و به طور کلی کمتر تهاجمی هستند. این نوع سرطان‌ها معمولاً با موفقیت بیشتری به درمان‌های هورمونی پاسخ می‌دهند. گزینه‌های درمانی برای سرطان پستان گیرنده هورمونی مثبت شامل موارد زیر است:

1. درمان هورمونی:

• تاموکسیفن: دارویی که گیرنده‌های استروژن را در سلول‌های سرطان پستان مسدود می‌کند.
• بازدارنده‌های آروماتاز: داروهایی که سطح استروژن را با مهار آنزیم آروماتاز، که آندروژن‌ها را به استروژن تبدیل می‌کند، کاهش می‌دهند.

1. سرکوب تخمدان: در زنان پیش از یائسگی، داروهایی مانند گوسرلین می‌توانند تخمدان‌ها را از تولید استروژن بازدارند، که این امر اثر استروژن بر سلول‌های سرطانی ER مثبت را کاهش می‌دهد.
2. گزینه‌های جراحی: برای برخی از زنان، حذف تخمدان‌ها (اووفورکتومی) به منظور کاهش سطح استروژن توصیه می‌شود.

سرطان پستان گیرنده هورمونی منفی

سرطان‌های گیرنده هورمونی منفی فاقد گیرنده‌های ER یا PR هستند و بنابراین به درمان هورمونی پاسخ نمی‌دهند. این سرطان‌ها ممکن است تهاجمی‌تر رشد کنند و با روش‌های دیگری مانند روش های زیر با آن ها مقابله کرد:

• شیمی‌درمانی: برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی که به سرعت تقسیم می‌شوند.
• درمان هدفمند: درمان‌های جدیدی که بر ویژگی‌های خاص سلول‌های سرطانی تمرکز دارند.
• پرتودرمانی: برای کشتن سلول‌های سرطانی در یک منطقه مشخص به کار می‌روند.

عوامل مؤثر بر نتایج تست ER/PR

چندین عامل می‌توانند بر نتایج تست ER/PR تأثیر بگذارند، از جمله:

1. ناهمگنی تومور: برخی سرطان‌های پستان ممکن است ترکیبی از سلول‌های گیرنده هورمونی مثبت و منفی داشته باشند که می‌تواند بر واکنش کلی به درمان تأثیر بگذارد.
2. زمان انجام تست: وضعیت ER/PR می‌تواند در طول زمان تغییر کند، به ویژه اگر بیمار قبل از انجام آزمایش گیرنده‌ های هورمونی تحت درمان قرار گرفته باشد.
3. نوع نمونه بافت: نتایج ممکن است بسته به اینکه تست بر روی نمونه‌ای از تومور اولیه یا محل متاستاز انجام شده باشد، متفاوت باشد.

تأثیر وضعیت ER/PR بر درمان سرطان پستان

وضعیت گیرنده هورمونی سرطان پستان نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های درمانی دارد. بیماران با سرطان پستان ER/PR مثبت معمولاً با درمان هورمونی به منظور کاهش خطر عود درمان می‌شوند. این نوع درمان می‌تواند برای سال‌ها پس از جراحی به کار رود تا از بازگشت سرطان جلوگیری کند.

برای سرطان‌های گیرنده هورمونی منفی، استراتژی‌های دیگری مانند شیمی‌درمانی و درمان هدفمند در اولویت قرار دارند، زیرا این تومورها برای رشد به هورمون‌ها وابسته نیستند.

نتیجه‌گیری

آزمایش گیرنده‌ های هورمونی ER/PR یکی از اجزای اساسی در تشخیص و درمان سرطان پستان است. با تعیین اینکه سلول‌های سرطانی دارای گیرنده‌های استروژن یا پروژسترون هستند یا خیر، این تست به آنکولوژیست‌ها کمک می‌کند تا مناسب‌ترین گزینه‌های درمانی را انتخاب کنند. سرطان‌های گیرنده هورمونی مثبت معمولاً از درمان‌های هورمونی که اثرات استروژن و پروژسترون را مسدود می‌کنند، بهره می‌برند، در حالی که سرطان‌های گیرنده منفی نیاز به روش‌های درمانی دیگری دارند. درک وضعیت گیرنده هورمونی نه تنها به تدوین برنامه درمانی شخصی‌سازی شده کمک می‌کند، بلکه اطلاعاتی درباره پیش‌آگهی بیماران مبتلا به سرطان پستان ارائه می‌دهد.