واکسن های درمان سرطان به آن دسته از واکسن های سرطان گفته می شود که برای درمان سرطان کاربرد دارند و نه برای پیشگیری از سرطان و به سه روش ساخته می شوند در ادمه این مقاله مطالب بیشتری در اختیار شما خواهیم گذاشت.
انواع واکسن سرطان:
- واکسن های پیشگیری از سرطان
- واکسن های درمانی سرطان
اکثر مردم با واکسن های پیشگیری از سرطان، آشنا هستند. آنها توانایی طبیعی بدن شما را برای دفاع در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها تقویت می کنند.
1. واکسن های پیشگیری از سرطان
ممکن است تعجب کنید، “آیا واکسن ها می توانند از سرطان جلوگیری کنند؟” پاسخ این است: “بله، برخی می توانند.” آنها می توانند با محافظت در برابر برخی عفونت های ویروسی که می توانند باعث بیماری شوند، خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.
دو واکسن پیشگیری کننده سرطان در حال حاضر تایید شده عبارتند از:
واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV).
این واکسن از ویروس HPV جلوگیری می کند، ویروسی که آنقدر رایج است که تقریباً همه افراد فعال جنسی در مقطعی از زندگی خود آن را دریافت می کنند – مگر اینکه واکسن HPV را دریافت کنند. عفونت مزمن HPV می تواند انواع مختلفی از سرطان را ایجاد کند، از جمله سرطان دهانه رحم ، سرطان سر و گردن ، سرطان مقعد ، سرطان آلت تناسلی، سرطان واژن و سرطان فرج . واکسن HPV خطر ابتلا به این سرطان ها را تا حد زیادی کاهش می دهد.
واکسن هپاتیت B
هپاتیت B یک بیماری کبدی است که توسط ویروس هپاتیت B (HBV) ایجاد می شود. شدت آن از یک بیماری خفیف که چند هفته طول می کشد (حاد) تا یک بیماری جدی طولانی مدت (مزمن) که می تواند منجر به سرطان کبد شود متغیر است . دریافت واکسن هپاتیت B خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش می دهد.
2. واکسن های درمان سرطان
پزشکان از واکسنهای درمانی سرطان برای درمان سرطان پس از بروز آن به جای پیشگیری از آن استفاده میکنند. واکسن های درمانی با آموزش بدن شما برای محافظت از خود در برابر سلول های آسیب دیده یا غیر طبیعی خود از جمله سلول های سرطانی کار می کنند.
نحوه عملکرد واکسن های درمان سرطان
واکسنهای درمانی سرطان، سیستم ایمنی شما را در معرض مولکولهایی به نام آنتیژن قرار میدهند که با نوع خاصی از سرطان مرتبط هستند. این واکسن ها سیستم ایمنی را قادر می سازند تا سلول های سرطانی را شناسایی کرده و از بین ببرد. واکسن های سرطان درمانی از آنتی ژن های خاص همراه با محرک دیگری به نام ادجوانت تشکیل شده اند.
واکسن های درمانی سرطان می توانند:
- از رشد یا گسترش تومور جلوگیری کنید.
- سلول های سرطانی در بدن را پس از درمان هایی مانند جراحی یا پرتودرمانی از بین ببرید .
- از عود سرطان بعد از درمان جلوگیری کنید.
چالشهای واکسنهای درمانی سرطان چیست؟
سلول های سرطانی مولکول هایی تولید می کنند که پاسخ ایمنی را سرکوب می کنند. حتی اگر واکسن بتواند سلول های ایمنی را فعال کند، آن سلول های ایمنی ممکن است نتوانند وارد ناحیه تومور شوند. و اگر وارد شوند، ممکن است بلافاصله از بین روند.
سلول های سرطانی به عنوان سلول های طبیعی جلوه می کنند و برای سلول های ایمنی تهدید کننده به نظر نمی رسند. این امر تشخیص اینکه چه چیزی را مورد حمله قرار دهد برای سیستم ایمنی سخت تر می کند.
یافتن آنتی ژن های خاص سرطانی می تواند دشوار باشد. اگر آنتی ژن بر روی سلول های طبیعی و غیر طبیعی وجود داشته باشد، واکسن به سلول های طبیعی نیز حمله می کند. این باعث عوارض جانبی ناخواسته می شود.
تومور ممکن است خیلی بزرگ باشد. تومورهای بزرگ دارای سلول های سرکوب کننده سیستم ایمنی بیشتری هستند که می توانند قدرت سلول های ایمنی تحریک شده برای حمله به آنها را خنثی کنند. به همین دلیل، واکسن ها ممکن است با درمان های دیگر ترکیب شوند.
برخی از افراد سیستم ایمنی ضعیفی دارند. افراد مسن و بسیاری دیگر – به ویژه افراد مبتلا به سرطان – ممکن است نتوانند به اندازه کافی به یک واکسن پاسخ دهند. حتی اگر سلول های ایمنی سیگنال واکسن را دریافت کنند، نمی توانند به اندازه کافی قوی حمله کنند.
واکسن های درمانی تایید شده سرطان
چندین واکسن درمانی سرطان توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید شده است و در حال حاضر برای سرطان های مختلف استفاده می شود:
واکسن سرطان پروستات
Sipuleucel-T (Provenge®) برای درمان افرادی که سرطان پروستات آنها متاستاز داده است (گسترش یافته) استفاده می شود . Provenge با حذف برخی از سلولهای ایمنی، قرار دادن آنها در معرض مولکولهای سلولهای سرطان پروستات و سپس تزریق دوباره آنها به بدن ایجاد میشود.
واکسن درمان سرطان مثانه
Bacillus Calmette-Guérin (BCG) برای درمان سرطان مثانه در مراحل اولیه استفاده می شود . این واکسن از باکتری سل غیرفعال ساخته شده است. هنگامی که BCG به عنوان مایع از طریق یک کاتتر (یک لوله نازک و انعطاف پذیر) وارد مثانه می شود، به تحریک سلول های سیستم ایمنی کمک می کند .سپس به سلول های سرطانی مثانه حمله می کنند.
Nadofaragene firadonevec (Adstiladrin®) برای درمان سرطان های مثانه در مراحل اولیه که علیرغم درمان با BCG پیشرفت کرده اند تأیید شده است. از یک ویروس مهندسی شده و ضعیف تشکیل شده است که پاسخ ایمنی را در مثانه فعال می کند. مانند BCG از طریق کاتتر وارد مثانه می شود.
واکسن ملانوما
T-VEC (Imlygic®) یک واکسن مبتنی بر ویروس انکولیتیک است (به زیر مراجعه کنید) که برای درمان سرطان ملانوما پیشرفته استفاده می شود که نمی توان آن را به طور کامل با جراحی حذف کرد. این از ویروسی ساخته شده است که از نظر ژنتیکی برای تقویت پاسخ ایمنی ضد سرطانی اصلاح شده است.
آزمایشات بالینی واکسن درمانی سرطان
بسیاری از آزمایشات بالینی (مطالعات تحقیقاتی) واکسن ها را در سرطان های مختلف آزمایش می کنند. برخی از برجسته ترین آنها عبارتند از:
واکسن سرطان پانکراس
مرکز سرطان مموریال اسلون کترینگ (MSK) در حال آزمایش واکسن mRNA علیه سرطان پانکراس است . واکسن ها به صورت سفارشی برای هر فرد ساخته می شوند. پزشکان امیدوارند که این واکسن بتواند خطر بازگشت سرطان پانکراس را پس از برداشتن تومور اصلی توسط جراحی کاهش دهد. این درمان بالقوه از طریق همکاری MSK با BioNTech، که واکسن کووید-19 Pfizer-BioNTech را توسعه داد، انجام شد. این واکسن در ترکیب با مهارکنندههای ایست بازرسی ، داروهایی که «ترمزها» را روی سیستم ایمنی آزاد میکنند و به آن اجازه میدهند حمله قویتری علیه سرطان داشته باشد، تزریق میشود.
واکسن سرطان سر و گردن
MSK در یک کارآزمایی بالینی شرکت می کند که یک واکسن درمانی علیه سرطان های سر و گردن مرتبط با HPV را آزمایش می کند . (این سرطان ها از عفونت HPV ایجاد شده اند.) این واکسن بر اساس پروتئین های موجود در HPV است که در سلول های میزبان آلوده که سرطانی می شوند نیز بیان می شود.
پیشرفت واکسن های درمانی سرطان
محققان به پیشرفت در زمینه واکسن های سرطان ادامه می دهند. پیشرفت در روشهای توالییابی ژنتیکی، یافتن آنتیژنهای اختصاصی سرطان بهتر برای طراحی واکسنها را ممکن کرده است. سلول های سرطانی جهش های DNA (تغییرات) را با سرعت بالایی روی هم انباشته می کنند. جهشها پروتئینهای جدید و غیرطبیعی را در سلولهای سرطانی ایجاد میکنند که دانشمندان آن را نئوآنتیژن مینامند. این نئوآنتی ژن ها اهداف جدید و بهتری را برای واکسن های سرطان، مانند واکسن سرطان پانکراس، فراهم می کنند.
درمان های ترکیبی سرطان
واکسن سرطان به خودی خود ممکن است برای مهار رشد تومور کافی نباشد. همانطور که تومورها رشد می کنند، مولکول هایی تولید می کنند که به طور فعال از انجام کار سلول های ایمنی جلوگیری می کند. به همین دلیل است که دانشمندان به طور فزاینده ای فکر می کنند که درمان های ترکیبی سرطان با واکسن ها ممکن است بهترین رویکرد باشد. بسیاری از واکسن های سرطان با مهارکننده های ایست بازرسی ترکیب می شوند.
واکسن های مبتنی بر ویروس انکولیتیک
ویروسهای انکولیتیک، ویروسهایی هستند که ممکن است به نحوی از نظر ژنتیکی اصلاح شوند یا نباشند و میتوانند سلولهای سرطانی را آلوده کرده و از بین ببرند. واکسنهایی که از این ویروسها استفاده میکنند جذاب هستند زیرا در جلب توجه سیستم ایمنی بسیار خوب عمل میکنند و از جهاتی مانند آنتیژن و ادجوانت در یک عمل میکنند.
درمان های داخل توموری (واکسن های درجا)
واکسیناسیون درجا اساساً از توموری که بیمار دارد به عنوان واکسن استفاده می کند. این شامل تزریق داروهای فعال کننده سیستم ایمنی به تومور است که باعث می شود خود تومور آنتی ژن هایی را برای فعال کردن پاسخ ایمنی فراهم کند. این استراتژی با استفاده از داروهای مختلف فعال کننده سیستم ایمنی، از جمله ویروس های انکولیتیک، باکتری ها، آنتی بادی ها و سایر مولکول ها آزمایش می شود.
واکسن های درمان سرطان چگونه در برابر سرطان کار می کنند؟
واکسن های درمان سرطان نوعی ایمونوتراپی هستند که با تقویت دفاع طبیعی بدن در برابر سرطان، سرطان را درمان می کنند. بر خلاف واکسنهای پیشگیری از سرطان، واکسنهای درمان سرطان برای استفاده در افرادی که قبلاً سرطان دارند طراحی شدهاند – این واکسنها علیه سلولهای سرطانی کار میکنند، نه علیه چیزی که باعث سرطان میشود.
ایده پشت واکسن های درمانی این است که سلول های سرطانی حاوی موادی به نام آنتی ژن های مرتبط با تومور هستند که در سلول های طبیعی وجود ندارند یا در صورت وجود در سطوح پایین تر هستند. واکسنهای درمانی میتوانند به سیستم ایمنی کمک کنند تا تشخیص دهد و به این آنتیژنها واکنش نشان دهد و سلولهای سرطانی حاوی آنها را از بین ببرد.
روش های ساخت واکسن های درمان سرطان
واکسن های درمان سرطان ممکن است به سه روش اصلی ساخته شوند. آنها می توانند از سلول های تومور خود شما ساخته شوند. این بدان معنی است که آنها سفارشی ساخته شده اند تا در برابر ویژگی هایی که مختص سرطان شما هستند، پاسخ ایمنی ایجاد کنند.
آنها ممکن است از آنتی ژن های مرتبط با تومور ساخته شوند که در سلول های سرطانی بسیاری از افراد مبتلا به نوع خاصی از سرطان یافت می شوند. چنین واکسنی می تواند در هر بیماری که سرطان آن آنتی ژن تولید می کند، پاسخ ایمنی ایجاد کند. این نوع واکسن هنوز آزمایشی است .
آنها ممکن است از سلول های دندریتیک خود شما ساخته شوند که نوعی سلول ایمنی هستند. واکسن های سلول دندریتیک سیستم ایمنی شما را تحریک می کنند تا به آنتی ژن روی سلول های تومور پاسخ دهد. یک واکسن سلول دندریتیک به نام sipuleucel-T تایید شده است که برای درمان برخی از مردان مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات استفاده می شود.
نوع دیگری از درمان سرطان، به نام درمان ویروس انکولیتیک ، گاهی اوقات به عنوان یک نوع واکسن درمان سرطان توصیف می شود. از یک ویروس انکولیتیک استفاده میکند که ویروسی است که سلولهای سرطانی را آلوده و تجزیه میکند اما به سلولهای طبیعی آسیب نمیرساند.
اولین درمان با ویروس انکولیتیک تایید شده توسط FDA Talimogene laherparepvec (T-VEC یا Imlygic®) است. این ویروس مبتنی بر ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 است. اگرچه این ویروس میتواند هم سلولهای سرطانی و هم سلولهای طبیعی را آلوده کند، سلولهای طبیعی قادر به کشتن ویروس هستند در حالی که سلولهای سرطانی نمیتوانند.
T-VEC مستقیماً به تومور تزریق می شود. همانطور که ویروس کپیهای بیشتری از خودش میسازد، باعث میشود سلولهای سرطانی بترکانند و بمیرند. سلولهای در حال مرگ، ویروسهای جدید و سایر موادی را آزاد میکنند که میتوانند باعث پاسخ ایمنی در برابر سلولهای سرطانی در سراسر بدن شوند.
عوارض جانبی واکسن های درمان سرطان چیست؟
واکسن های درمان سرطان می توانند عوارض جانبی ایجاد کنند که افراد را به روش های مختلف تحت تاثیر قرار می دهد. عوارض جانبی که ممکن است داشته باشید و احساسی که در شما ایجاد می کند به میزان سلامتی شما قبل از درمان، نوع سرطان، میزان پیشرفته بودن آن، نوع واکسن درمانی که دریافت می کنید و دوز بستگی دارد.
مهم است که بدانید در صورت شروع مشکلات به دنبال کدام نشانه ها باشید و چه کاری باید انجام دهید.
واکسن های درمان سرطان می توانند علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد کنند که عبارتند از:
- تب
- لرز
- ضعف
- سرگیجه
- حالت تهوع یا استفراغ
- دردهای عضلانی یا مفصلی
- خستگی
- سردرد
- مشکل در تنفس
- فشار خون پایین یا بالا
- ممکن است یک واکنش آلرژیک شدید داشته باشید .
- Sipuleucel-T می تواند باعث سکته شود .
- T-VEC می تواند باعث سندرم لیز تومور شود. در این سندرم، سلول های تومور می میرند و در خون از هم جدا می شوند. این باعث تغییر برخی مواد شیمیایی در خون می شود که ممکن است باعث آسیب به اندام هایی مانند کلیه ها، قلب و کبد شود.
از آنجایی که T-VEC از ویروس هرپس ساخته شده است، گاهی اوقات می تواند باعث عفونت ویروس هرپس شود که می تواند منجر به موارد زیر شود:
- درد، سوزش یا سوزن سوزن شدن در یک تاول در اطراف دهان، اندام تناسلی، انگشتان، یا گوش
- درد چشم، حساسیت، ترشح از چشم و تاری دید
- ضعف در بازوها و پاها
- خستگی مفرط و خواب آلودگی
- گیجی
نتیجه گیری
علم روز دنیا در مبارزه با سرطان به چشم اندازهای بسیار خوبی رسیده و دستیابی به واکسن سرطان و درمان هدفمند سرطان از جمله این موفقیت ها است.