سرطان پروستات ارثی؛ هر آنچه لازم است مردان بدانند

سرطان پروستات ارثی یکی از بیماری‌ های مربوط به مردان است که آمار ابتلا به آن در کشور کم نیست. بیماری پروستات فقط ارثی نیست، بلکه ممکن است از نوع اکتسابی هم باشد. خطر ابتلا به این بیماری در مردان مسن بیشتر است. هر چند که در مردان جوان هم ممکن است به وجود بیاید.

 به طور کلی رده سنی خاصی را نمی توان برای ابتلا به این بیماری در نظر گرفت. همه مردان در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند. رعایت نکات سلامتی و مشورت های پزشکی، بهترین گزینه برای پیشگیری و درمان است.

بیشتر بخوانید: درمان هدفمند سرطان پروستات

سرطان پروستات در صورتی ارثی می شود که پدر، برادر، پدربزرگ، عمو و یکی از خویشاوندان، مبتلا به این بیماری باشند. هنگامی که در ژن های مهم بدن، جهش ناگهانی صورت پذیرد منجر به سلول های سرطانی می شود.

تغییرات نامطلوبی که در این ژن ها به وجود می آیند، می توانند خطر وجود تومور ها را افزایش دهند. با این حال، عوامل محیطی، نوع سبک زندگی، رژیم غذایی، میزان خواب و استراحت و… در به وجود آمدن سرطان پروستات اکتسابی موثر است.

بطور کلی اگر بیش از 2 نفر از افراد خانواده یا فامیل به سرطان پروستات و سرطان سینه مبتلا باشد، شما نیاز به مشاوره ژنتیک سرطان دارید. همچنین در صورت داشتن نگرانی هایی چون ابتلا به سرطان پروستات، این مقاله را تا انتها بخوانید.

سرطان پروستات و عوامل خطرساز

هنگامی که سلول های ناحیه مجاری ادراری و پروستات، دچار جهش شوند و رشد غیر طبیعی داشته باشند،‌ باعث تجمع و ایجاد تومور می شوند. این تومور ها  تحت فشار شرایط بیرونی چون استرس بالا، سرطان پروستات را در بدن ایجاد می کنند.

 عوامل خطرساز سرطان پروستات ارثی و اکتسابی یکسان هستند، آگاهی از آن ها خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد. برخی از این عوامل عبارت هستند از:

افزایش سن

با بالا رفتن سن، خطر ابتلا به سرطان پروستات هم بیشتر می شود. حتی اگر این سرطان به صورت موروثی در بدن باشد در سن میانسالی خود را نشان می دهد.

نوع نژاد

تحقیقاتی نشان می دهد که سیاه پوستان مذکر، بیشتر از سایر نژاد ها به سرطان پروستات دچار می شوند. البته دلیل آن تا کنون کشف نشده است.

سابقه خویشاوندی

از آن جایی که سرطان پروستات ارثی از سابقه فامیلی یا خانوادگی نشات می گیرد، خود می تواند عامل مهمی در ابتلا به این بیماری باشد. اگر در خانواده یا فامیل، زنانی به سرطان پستان ارثی دچار باشند، خطر سرطان پروستات برای مردان هم بیشتر می شود.

چاقی

مهم ترین عارضه ای که در مردان منجر به سرطان پروستات ارثی می شود، چاقی و اضافه وزن است. اگر سرطان پروستات ناشی از چاقی باشد، درمان آن سخت تر و شدت بیماری بیشتر خواهد بود.

علائم سرطان پروستات ارثی

مردانی که در اوایل دچار سرطان پروستات می شوند، معمولا هیچ علائمی ندارند. اگر سرطان پروستات ارثی یا اکتسایی به مرحله پیشرفته برسد، علائم خود را نشان خواهد داد. هر چه میزان شدت سرطان بیشتر یا تهاجمی تر باشد، شدت علائم هم افزایش خواهد یافت. با این حال شایع ترین علائمی که در بیماران سرطان پروستات یافت می شود عبارت هستند از:

·        احساس در ناحیه اندام های لگنی

·        احساس درد شدید استخوان

·        ناتوانی در برقراری رابطه جنسی

·        سختی و اذیت به هنگام دفع ادرار

·        حالت و احساس تکرر ادرار داشتن

·        تکرر ادرار

·        کاهش میزان فشار و قدرت جریان ادرار

·        وجود خون در مایع منی

·        وجود خون در ادرار

آیا سرطان پروستات ارثی است؟

یکی از سوالات متداول آقایان اینست که آیا سرطان پروستات ارثی است؟ سرطان پروستات و ژنتیک چه ارتباطی با هم دارند؟ طبق بررسی های انجام شده حدود 15 درصد از سرطان ها ارثی است. اگر یکی از افراد خانواده شما یا بستگان به سرطان سینه، تخمدان یا پروستات مبتلا باشد، احتمال افزایش ابتلای شما به سرطان پروستات را افزایش می دهد.

بیشتر بخوانید:

سرطان پروستات و ژنتیک

همان طور که گفته شد ژنتیک تاثیر زیادی بر روی ابتلا به بیماری سرطان پروستات ارثی در مردان دارد. امروزه با توجه به پیشرفت فناوری و تکنولوژی، علم پزشکی به اطلاعات بیشتری از ژنتیک دست یافته است. ژنتیک در هر چیزی تاثیر گذار است و رد پای آن در بیماری های موروثی دیده می شود. در ادامه نشانه هایی که مشخص می کند ژنتیک در سرطان پروستات دخیل است یا خیر، آورده شده است. برخی از این نشانه ها عبارت هستند از:

·        اگر بستگان نزدیک سه نسل به طور متوالی دچار سرطان پروستات شده باشند، می توانند این بیماری را به مردان دیگر خانواده خود منتقل کنند.

·        اگر این بیماری در سن جوانی یا کمتر از سن 55 سالگی در مردان رخ دهد، می تواند نشان دهنده سرطان پروستات ارثی باشد.

·        اگر در خانواده یا خویشاوندان، سرطان های ارثی دیگر مانند سرطان پستان، سرطان روده، سرطان تخمدان و… وجود داشته باشد، ژنتیک می تواند باعث موروثی شدن این بیماری شود.

دکتر ساناز طبرستانی متخصص ژنتیک پزشکی، از بهترین مشاورین ژنتیک در شمال تهران، خدمات درمانی و مشاوره ژنتیک در زمینه تشخیص و درمان بیماری ها انجام می دهد. در صورت تمایل پیج اینستاگرام و آپارات دکتر را دنبال کنید.

تست سرطان پروستات ارثی

برای بررسی سرطان پروستات ارثی، تست ها و آزمایش های مخصوصی گرفته می شود. اولین مرحله که در غربالگری ژنتیکی برای بررسی خطر ابتلا به سرطان پروستات وجود دارد، انجام آزمایش پروستات یا PSA است. هر چه عدد درج شده در آزمایش مربوط به این مولفه، بیشتر باشد، خطر ابتلا به این بیماری نیز بیشتر خواهد بود.

ژن های مرتبط با سرطان پروستات ارثی

به صورت کلی دو ژن وجود دارد که از والدین به فرزندان ارث می رسد. این دو ژنBRCA1  و BRCA2  هستند که در انتقال وراثت نقش اساسی دارند. این ژن ها کمک می کنند تا سلول های بدن به طور طبیعی و سالم رشد کنند. همچنین از رشد سلول های سرطانی در بدن افراد خودداری می کنند. حال اگر تغییر و جهشی در این سلول ها به وجود بیاید، سلول های سرطانی می توانند بدون پروا رشد کننند.

این جهش ژنی ممکن است هم به صورت موروثی به فرد منتقل شود و هم می تواند در طول زندگی فرد به وجود آید. سرطان پروستات ارثی در اثر موروثی بودن جهش های این دوژن اساسی به وجود می آید.

بیشتر بخوانید:

پدرم سرطان پروستات داشت، آیا من در خطرم؟

اگر پدر شما در سن کمتر از 60 سالگی دچار سرطان پروستات شده است، خطر ابتلای شما به این بیماری چندین برابر خواهد شد. حتی وجود خویشاوندان دورتری که به این بیماری مبتلا هستند، می تواند ریسک ابتلا به سرطان پروستات ارثی را بالا ببرد.

 فارغ از پدری که به سرطان پروستات مبتلا است، اگر در خانواده ای مادر یا خواهر یا خویشاوندان خانم دچار سرطان تخمدان یا سرطان پستان باشند، این خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان همچنان افزایش پیدا می کند. در این صورت بهتر است مشاوره های ژنتیک و پزشکی را مد نظر قرار دهید.

پیشگیری از سرطان پروستات ارثی

اگر سرطان پروستات ارثی نباشد از طریق عوامل محیطی و به صورت اکتسابی در مردان به وجود می آید. اگر در خانواده خود مردانی مبتلا به این بیماری دارید، شما هم باید هر چه سریع تر مشاوره های ژنتیکی انجام دهید. تشخیص سریع در روند جلوگیری از سرطان پروستات بسیار مهم خواهد بود. در مورد سرطان پروستات اکتسابی در مردان پیشنهاداتی مانند داشتن خواب کافی و منظم، رژیم غذایی سالم و مغذی، پرهیز از مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکل دار، برنامه ورزشی منظم، جلوگیری از چاقی و افزایش وزن و… می توانند در جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات در مردان موثر باشند.

آیا در صورت داشتن جهش BRCA1 یا BRCA2 در معرض خطر سرطان پروستات هستم؟

ایجاد جهش ژنتیکی در برخی از ژن هایBRCA1  یا BRCA2 می تواند به احتمال زیادی باعث سرطان پروستات ارثی در مردان شود. مردانی که دچار جهش در این دسته از ژن های خود هستند، احتمال خطر ابتلای بیشتری به سرطان پروستات دارند. این که این بیماری در چه سنی خود را نشان بدهد مشخص نیست. جهش در چنین ژن هایی فقط منجر به سرطان پروستات نمی شود. ممکن است خطر ابتلای مردان به سایر بیماری های سرطانی دیگر را هم افزایش دهد.

جمع بندی

سرطان پروستات ارثی بر اثر تغییراتی در ژن های اصلی بدن که از والدین به صورت موروثی به فرزند می رسد، به وجود می آید. سرطان پروستات یکی از خطرناک ترین بیماری ها در مردان است که تشخیص در هنگام یا عدم درمان آن، منجر به مرگ می شود. داشتن سبک زندگی ناسالم، چاقی و افزایش سن نیز منجر به بیماری پروستات در مردان می شود.

سوالات متداول سرطان پروستات ارثی