سرطان پانکراس ارثی است. ولی عوال دیگری چون عوامل ژنتیک و محیطی در بروز این سرطان موثر است. اگرچه برخی از موارد سرطان پانکراس ممکن است به عنوان ارثی تلقی شوند، اما در بسیاری از موارد، این بیماری به عوامل محیطی نیز مرتبط است.
تاکنون چندین ژن خاص شناخته شده‌اند که ممکن است در افراد مبتلا به سرطان پانکراس نقش داشته باشند، اما نقش این ژن‌ها در هر حالت ممکن است متفاوت باشد. به عبارت دیگر، وجود تغییرات ژنتیکی خاص ممکن است برخی از افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پانکراس قرار دهد.
به همین دلیل، اگر در خانواده شما موارد سرطان پانکراس یا سایر انواع سرطان‌ها وجود داشته باشد، ممکن است بررسی تاریخچه خانوادگی و مشاوره با یک متخصص ژنتیک مفید باشد. این تست‌ها و مشاوره‌ها می‌توانند به شناسایی خطر ارثی و اتخاذ اقدامات پیشگیری کمک کنند. هرچند که وجود ژن‌های خاص ممکن است افراد را به خطر قرار دهد، اما تأثیر عوامل محیطی مثل سابقه سیگاری، مصرف الکل، و شرایط مرتبط با تغذیه نیز نقش مهمی در ابتلا به سرطان پانکراس دارد.
کدام جهش های ژنتیکی با سرطان پانکراس مرتبط هستند؟
سرطان پانکراس می‌تواند با تغییرات ژنتیکی خاصی در سلول‌ها مرتبط باشد. تا کنون، چندین جهش ژنتیکی شناسایی شده است که ممکن است با خطر ابتلا به سرطان پانکراس مرتبط باشند. برخی از این جهش‌ها عبارتند از:
جهش در ژن های BRCA1 و BRCA2:
این ژن‌ها اصولاً با خطر سرطان پستان و تخمدان مرتبط هستند، اما تحقیقات نشان داده است که جهش در این ژن‌ها همچنین ممکن است با خطر ابتلا به سرطان پانکراس در ارتباط باشد.
جهش در ژن های CDKN2A و TP53:
تغییرات ژنتیکی در این ژن‌ها ممکن است با خطر ابتلا به سرطان پانکراس مرتبط باشد. این ژن‌ها نقش در کنترل رشد و تنظیم چرخه سلولی دارند.
جهش در ژن های STK11 و PRSS1:
برخی از جهش‌های ژنی در این ژن‌ها نیز با سرطان پانکراس مرتبط هستند. جهش در ژن STK11 همچنین با سندرم پلی‌پوزی مرتبط است.
جهش در ژن های ATM و PALB2:
اخیراً تحقیقات نشان داده است که جهش در این ژن‌ها نیز ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس همراه باشد.
توجه داشته باشید که این جهش‌های ژنی تنها یکی از عواملی هستند که ممکن است در افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس نقش داشته باشند. علاوه بر ژنتیک، عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در ایجاد خطر ابتلا به این نوع سرطان تأثیرگذار هستند. برای شناخت بهتر از وضعیت خود و افراد خانواده، مشاوره ژنتیک و مشاوره با پزشک تخصصی ممکن است مفید باشد.
بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیک سرطان چه مواردی را بررسی می کند؟!
چگونه بفهمیم که یکی از این جهش های ژنتیکی را داریم؟
برای فهمیدن اینکه آیا شما یا یکی از افراد خانواده‌تان یکی از جهش‌های ژنتیکی مرتبط با سرطان پانکراس را دارید یا خیر، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
مشاوره ژنتیک:
مراجعه به یک متخصص ژنتیک (معمولاً به عنوان مشاور ژنتیک شناخته می‌شود) می‌تواند گزینه‌ای مفید باشد. مشاوره ژنتیک به شما کمک می‌کند تا بهبودی خود و خطر ابتلا به سرطان پانکراس در خانواده‌تان را درک کنید.
تاریخچه خانوادگی:
جمع‌آوری تاریخچه خانوادگی در مورد ابتلا به سرطان پانکراس یا سایر انواع سرطان‌ها می‌تواند به تشخیص خطر ارثی کمک کند. بررسی تاریخچه خانوادگی با پزشک خود مهم است.
بیشتر بخوانید: آزمایش های ژنتیک سرطان ارثی چه آزمایش هایی هستند؟!
آزمایش ژنتیک:
در صورتی که مشکوک به وجود جهش ژنتیکی هستید، آزمایش‌های ژنتیک مخصوص به مشاوره ژنتیک انجام می‌شود. این آزمایش‌ها ممکن است شامل بررسی ژن‌های خاصی که با سرطان پانکراس مرتبط هستند باشد.
مشاوره با پزشک تخصصی:
پزشک تخصصی ژنتیک یا متخصص سرطان می‌تواند شما را در مورد نیازمندی‌های تست ژنتیک هدایت کند و نتایج آزمایش‌ها را با شما به اشتراک بگذارد.
توجه داشته باشید که تست ژنتیک باید با دقت انجام شود و قبل از هر تصمیمی، مشاوره جدی با پزشکان متخصص توصیه می‌شود. همچنین، نتایج تست‌های ژنتیک ممکن است بر اساس شرایط خاصی که بررسی می‌شوند، تفاوت داشته باشد و نیاز به تفسیر توسط متخصصان دارد.
بیشتر بخوانید: چه سرطان هایی ارثی هستند؟!
اگر جهش ژنتیکی سرطان پانکراس ارثی را داشته باشم باید چکار کنم؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان جهش ژنتیکی مرتبط با سرطان پانکراس دارید، می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا ریسک ابتلا به این بیماری کاهش یابد. در ادامه، چند پیشنهاد برای افرادی که جهش ژنتیکی سرطان پانکراس را دارند:
مشاوره ژنتیک:
مشاوره ژنتیک می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از خطر ارثی و تأثیر جهش ژنتیکی بر خود و خانواده‌تان پیدا کنید. این مشاوره می‌تواند شما را در انتخاب تست‌های ژنتیک و تدابیر پیشگیری هدایت کند.
آزمایش‌های پیشگیری:
برخی از افراد با جهش ژنتیکی ممکن است برنامه‌های پیشگیری خاصی داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از افراد ممکن است نیاز به آزمایش‌های پیشگیری مثل سونوگرافی پانکراس داشته باشند.
بیشتر بخوانید: روش های پیشگیری از سرطان ارثی شامل چه روش هایی است؟!
مراقبت‌های سلامتی:
حفظ یک سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم، و جلوگیری از مصرف ترکیبات مخرب مانند تنباکو و الکل می‌تواند به کاهش خطر سرطان پانکراس کمک کند.
مراقبت از سلامت روحی:
شناخت این موضوع که خطر ابتلا به سرطان پانکراس در خانواده‌تان وجود دارد ممکن است بر روحیه و سلامت روحی شما تأثیر بگذارد. در صورت نیاز، به مشاوره روان‌شناسی یا مشاوره روان‌پزشکی مراجعه کنید.
متابولومیک و تصویربرداری:
برخی از روش‌های تشخیصی مثل MRI، CT scan، یا متابولومیک ممکن است برای پایش و ارزیابی وضعیت پانکراس مفید باشد. این تست‌ها باید با مشاوره پزشک تخصصی انجام شوند.
مم است که تصمیم‌های پزشکی و پیگیری تدابیر پیشگیری با همکاری با تیم درمانی تعیین شود. همچنین، به دلیل پیچیدگی مسائل ژنتیکی و پزشکی، همیشه توصیه می‌شود با پزشک متخصص مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: تست ژنتیکی BRCA برای تشخیص چه سرطان هایی کاربرد دارد؟!
چه تست هایی ژنتیکی برای تشخیص سرطان پانکراس ارثی مناسب است؟
برای تشخیص سرطان پانکراس ارثی و یا تعیین خطر ابتلا به این نوع سرطان، تست‌های ژنتیکی خاصی ممکن است انجام شود. در ادامه، تست‌های ژنتیکی مرتبط با سرطان پانکراس که می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند ذکر شده‌اند:
تست ژن BRCA1 و BRCA2:
این تست‌ها معمولاً برای افرادی که خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما جهش در این ژن‌ها نیز ممکن است با خطر ابتلا به سرطان پانکراس مرتبط باشد.
آزمایش‌های ژن CDKN2A و TP53:
بررسی جهش‌های ژن CDKN2A و TP53 می‌تواند به تشخیص سرطان پانکراس وارثی کمک کند. این ژن‌ها نقش در کنترل رشد و تنظیم چرخه سلولی دارند.
آزمایش‌های ژن STK11 و PRSS1:
برخی از جهش‌های ژنی در این ژن‌ها نیز با سرطان پانکراس مرتبط هستند. آزمایش‌های ژنتیکی مخصوص می‌توانند این جهش‌ها را شناسایی کنند.
آزمایش‌های ژن ATM و PALB2:
تحقیقات حاکی از این است که جهش در ژن‌های ATM و PALB2 هم ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان پانکراس همراه باشد.
آزمایش‌های تجزیه و تحلیل DNA اکسوم:
این تست‌ها به طور کلی تمام اکسوم‌ها (قسمت‌های کدکننده ژن) را بررسی می‌کنند و می‌توانند تغییرات ژنتیکی را کشف کنند که ممکن است با سرطان پانکراس مرتبط باشند.
مهم است که قبل از تصمیم به انجام هر تست ژنتیکی، با پزشک متخصص ژنتیک یا متخصص سرطان مشورت کنید. این تست‌ها نیاز به تفسیر صحیح دارند و نتایج آنها باید با دقت ارزیابی شوند. همچنین، انجام تست‌ها باید با رعایت اصول حریم شخصی و اخلاقی انجام گیرد.
نتیجه گیری:
سرطان پانکراس ارثی است.
ژن های زیادی از جمله BRCA در بروز آن نقش دارد.
با انجام آزمایش های ژنتیک می توان از وجود یا عدم وجود ژن های سرطان در بدن مطمئن شد.
حتما جهت انجام آزمایش های ژنتیکی و مشاوره ژنتیک به متخصص ژنتیک پزشکی سرطان مراجعه کنید.
