سرطان ملانوما نوع خاصی از سرطان پوست است که باعث شکل‌گیری خال‌های جدید بر روی پوست شده یا خال‌های قبلی را دچار تغییر شکل می‌کند. همین موضوع ممکن است باعث شود که با ایجاد هر تغییر جزئی در پوست بدنتان، خود را مبتلا به سرطان بدانید! اما باید توجه داشته باشید که هر خال ایجاد شده بر روی پوست، به معنای سرطان پوست ملانوما نیست. در این مطلب همراه ما باشید تا ضمن معرفی علائم و نشانه‌های ملانوما، به علل ایجاد آن و تأثیر عوامل ژنتیکی بر این نوع بیماری بپردازیم.
سرطان ملانوما پوست چیست؟
سرطان پوست ملانوما که به تومور سیاه نیز مشهور است را می‌توان یکی از انواع جدی سرطان پوست دانست که در صورت عدم تشخیص درست و به موقع، می‌تواند عواقب ناخوشایندی در پی داشته باشد. این سرطان با ایجاد جهش در سلول‌های ملانوسیت صورت می‌گیرد؛ سلول‌هایی که مسئول تولید رنگدانه هستند. سلول‌های ملانوسیت اکثراً در پوست انسان قرار دارند و به همین دلیل، سرطان مربوط به جهش در این سلول‌ها، بیشتر در پوست افراد دیده می‌شود.
به این نکته مهم توجه داشته باشید که حدود 30 درصد از سرطان ملانوما پوست، از خال‌های موجود بر روی پوست منشأ می‌گیرند و 70 درصد باقی، از پوست صاف و بدون عارضه! این موضوع نشان می‌دهد که وجود خال بر روی پوست، نگران‌کننده نیست و عوامل مؤثر دیگری در ایجاد این نوع سرطان پوست دخیل هستند.
بیشتر بخوانید: تست تشخیص سرطان ارثی توسط مشاوره ژنتیک
سرطان ملانوما ارثی است؟
جهش‌هایی که منجر به ایجاد سرطان ملانوما پوست می‌شوند، در سلول‌های سوماتیک افراد رخ می‌دهند و ارتباطی با سلول‌های جنسی او ندارند. همین موضوع، تأییدی بر عدم انتقال سرطان به نسل‌های بعدی است.
در صورتی که یکی از بستگان شما به سرطان پوست ملانوما مبتلا است، لازم نیست نگرانی خاصی از بابت ابتلای خودتان داشته باشید. با این وجود، جهت اطمینان خاطر از عدم ابتلا، می‌توانید به آزمایشگاه‌های ژنتیک مراجعه کرده و تست لازم جهت تشخیص این سرطان را انجام دهید.
سرطان ملانوما چقدر شایع است؟
درصد شیوع سرطان ملانوما پوست بسیار کم بوده و در حدود 1 درصد از تمامی سرطان‌های پوست را تشکیل می‌دهد. اما توجه داشته باشید که این موضوع، از اهمیت آن نکاسته و موجب بی‌تفاوتی نسبت به آن نمی‌شود. سرطان ملانوما توانایی گسترش و متاستاز بسیار بالایی دارد و می‌تواند خیلی سریع، بافت‌های دیگر بدن را درگیر کند. همین موضوع باعث شده که بیشتر مرگ و میرهای ناشی از سرطان پوست، مربوط به این نوع خاص باشد.
ابتلا به سرطان ملانوما پوست در 30 سال گذشته رشد چشمگیری را تجربه کرده است و دانشمندان بر این عقیده هستند که علت آن، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش است. این نوع از سرطان پوست، در افراد زیر 30 سال بیشتر دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: روش های پیشگیری از سرطان
علائم سرطان ملانوما
سرطان ملانوما پوست نیز همچون سایر بیماری‌ها، دارای علائم خاص و ویژه‌ای است. توجه داشته باشید که تشخیص سریع این سرطان، بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که در مراحل ابتدایی، به خوبی قابل درمان است و می‌توان از پیشگیری و رشد آن جلوگیری کرد. از جمله علائم شایع این بیماری ژنتیکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد لکه‌های پوستی غیرمعمول
- ایجاد خال‌های عجیب و متعدد
- تغییر شکل خال‌های موجود
- زخم‌های باز
- برجستگی‌های پوستی
- توده‌های سیاه رنگ
- و…
انواع سرطان ملانوما
سرطان ملانوما پوست را می‌توان بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی کرد. یکی از رایج‌ترین دسته‌بندی‌های موجود در میان جوامع علمی، دسته‌بندی بر اساس خوش‌خیم و بدخیم بودن این بیماری ژنتیکی است. در ادامه، به شرح مختصر هر یک از موارد می‌پردازیم.
سرطان ملانوما خوش‌خیم
سرطان ملانوما خوش‌خیم که به آن ملانومای خفیف نیز می‌گویند، می‌تواند در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و پرتو ماوراء‌بنفش، ایجاد شود. در صورتی که توده سرطانی ایجاد شده خوش‌خیم باشد، بافت‌های اطراف را درگیر نکرده و بدین ترتیب، می‌توان آن را درمان کرد.
بیشتر بخوانید: آزمایش سرطان ارثی
سرطان ملانوما بدخیم
توجه داشته باشید که اگر رشد توده ایجاد شده سریع بوده و قابلیت متاستاز را داشته باشد، بافت‌ها و اندام‌های دیگر را نیز آلوده می‌کند. در این صورت، درمان سرطان و بازیابی سلامت فرد، کمی دشوار می‌شود. از جمله علائم ملانومای بدخیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد توده‌های سخت و سیاه‌رنگ بر روی پوست
- متورم و سفت شدن غدد لنفاوی
- درد بیش از حد
- کاهش وزن غیرطبیعی
- احساس خستگی
- و…
علائم متاستاز ملانوما
متاستاز ملانوما به معنای گسترش این سرطان به بافت‌ها و اندام‌های دیگر است. بر این اساس، بسته به بافت یا اندام هدف، می‌تواند علائم مختلفی بروز کند. در صورتی که این بیماری ژنتیکی به غدد لنفاوی فرد متاستاز کند، می‌تواند منجر به تورم و سفتی آن‌ها شود. همچنین، اگر بافت استخوان فرد را هدف قرار دهد، موجب درد شدید استخوان و شکستگی‌های غیرمعمول می‌شود.
بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیک سرطان در شمال تهران
سرطان پوست ملانوما می‌تواند به بافت مغز نیز متاستاز کند که بسیار خطرناک بوده و منجر به سردرد شدید و ایجاد تشنج در فرد می‌شود. در صورتی که کبد و ریه فرد مورد هجوم این نوع سرطان پوست قرار بگیرد، می‌توانیم شاهد تنگی نفس، سرفه‌های مداوم، کاهش شدید وزن و از بین رفتن اشتها باشیم.
تست های ژنتیک لازم جهت تشخیص سرطان ملانوما
در تست‌های ژنتیک، ژن‌های کدکننده رنگدانه‌های پوست از نظر ایجاد جهش مورد بررسی قرار می‌گیرند و در صورتی که جهش خاصی در این نواحی دیده شود، می‌توان آن را به سرطان ملانوما نسبت داد. همچنین، در تست‌های ژنتیکی مربوط به تشخیص این بیماری خطرناک، برخی از مسیرهای انتقال پیام سلول نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: تکنیک NGS جهت تشخیص سرطان های ارثی
مشاوره ژنتیک در تشخیص سرطان ملانوما
از آنجایی که سرطان ملانوما پوست یک بیماری ژنتیکی است، بهتر است جهت تشخیص آن به یک مرکز مشاوره ژنتیک مراجعه کنید. در این مرکز، پزشک متخصص پس از بررسی علائم، سوابق بیماری و همچنین تاریخچه خانوادگیتان، نمونه‌برداری‌های لازم را انجام داده و سپس، تست‌های ژنتیک مورد نیاز را طراحی می‌کند. در نتیجه، می‌توان به طور دقیق ابتلا یا عدم ابتلا به این نوع سرطان پوست را مشخص کرد.
نتیجه‌گیری
در این مطلب به سرطان ملانوما پرداختیم و علائم این بیماری ژنتیکی را بررسی کردیم. بیماری ملانوما پوست را نمی‌توان یک بیماری ارثی دانست؛ به همین دلیل، لازم نیست از انتقال آن به نسل‌های بعدی نگران باشید. در صورت بروز علائم مربوط به این بیماری که غالباً مشکلات پوستی هستند، بهتر است به یک پزشک متخصص و حاذق در زمینه ژنتیک مراجعه کرده و نسبت به تشخیص بیماری خود، اقدامات لازم را انجام دهید. پیشنهاد ما به شما دکتر ساناز طبرستانی است که به عنوان یکی از برترین پزشکان این حوزه شناخته می‌شود.
سوالات متداول سرطان ملانوما
این موضوع بستگی به میزان گستردگی سرطان و زمان تشخیص آن دارد؛ به طور کلی، سرطان ملانوما را می‌توان در مراحل اولیه سرکوب کرد و سلامتی فرد را دوباره بازیافت.
هزینه درمان این بیماری ژنتیکی به نوع روش درمانی که در پیش می‌گیرید بستگی دارد و نمی‌توان مقدار معینی برای آن تعیین کرد.
متأسفانه مراحل پیشرفته این سرطان، بسیار خطرناک بوده و منجر به مرگ فرد مبتلا می‌شود.
