سرطان مغزی ارثی؛ تست های ژنتیکی لازم تشخیص سرطان مغزی ارثی

برای چه افرادی ایجاد می‌شود؟ آیا سرطان مغزی واقعا از طریق ژنتیک منتقل می‌گردد؟ برای اکثر افرادی که سرطان مغزی یا تومور های مغزی و نخاعی دارند، عوامل محیطی بیشترین تأثیر را در بروز بیماری دارند و نقش ارثی در آن کمتر مهم است. با این حال، در برخی موارد خاص، وجود ژنتیکی خاص می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مغزی را افزایش دهد.

آیا سرطان مغزی ارثی است؟

بله، در برخی موارد، تومورهای مغزی می‌توانند به صورت ارثی باشند. در برخی خانواده‌ها، وجود ژن‌های خاصی می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان مغزی شود. مثلاً در برخی نوع‌های تومورهای مغزی ارثی مانند نوروفیبروماتوزیس نوع 2 (NF2) و سندرم تومورهای مغزی و میلو ماتوزیس، ژن‌های خاصی دخیل هستند.

سرطان مغزی می‌تواند به صورت ارثی یا غیر ارثی باشد، اما در بیشتر موارد به دلایل محیطی در افراد ظاهر می شود.

اگر این ژن‌های ناسالم به نسل بعدی منتقل شوند، خطر ابتلا به سرطان مغزی برای افراد در خانواده بالا می‌رود. همچنین، عوامل محیطی نیز می‌توانند در بروز سرطان مغزی نقش داشته باشند، مانند تابش نوری مضر، تابش رادیواکتیو، مواد شیمیایی ضدعفونی کننده و برخی عوامل دیگر.

بیشتر بخوانید: انواع تست های ژنتیک سرطان ارثی

همچنین، عوامل محیطی نیز می‌توانند در بروز سرطان مغزی نقش داشته باشند، مانند تابش نوری مضر، تابش رادیواکتیو، مواد شیمیایی ضدعفونی کننده و برخی عوامل دیگر. اما تاکنون ارتباط دقیق بین عوامل محیطی و بروز سرطان مغزی مشخص نشده است و نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه وجود دارد.

چگونه ژن‌ها می‌توانند باعث سرطان مغزی ارثی شوند؟

سرطان مغز از دسته بیماری‌های ژنتیکی است که به عوامل مختلفی از جمله تغییرات در ژنوم یا مجموعه ژنتیکی سلول‌ها بر می‌گردد. تغییرات ژنتیکی که ممکن است باعث سرطان شوند به عنوان تغییرات ژنتیکی سرطان‌زای یا تغییرات آنتی‌سوسپتور (antioncogene) شناخته می‌شوند.

تغییرات ژنتیکی غیرارثی نیز می‌توانند ناشی از عوامل محیطی مانند تابش نوری مضر، تابش رادیواکتیو، مواد شیمیایی ضدعفونی کننده و عوامل دیگر باشند. این تغییرات می‌توانند در سلول‌ها ایجاد تغییرات در ژنوم و فعال کردن ژن‌های سرطان‌زای یا غیرفعال کردن ژن‌های آنتی‌سوپرسپتور شوند. به عبارت دیگر، با تغییر در عملکرد و کنترل سلولی، این تغییرات می‌توانند به رشد غیرمعمول و ناپایداری سلول‌ها و در نهایت به تشکیل تومورها منجر شوند.

بیشتر بخوانید: آزمایش سرطان ارثی

تغییرات ژنتیکی در ایجاد تومورهای مغزی و نخاعی

تغییرات ژنتیکی ارثی می‌توانند نقشی مهم در بروز برخی از تومورهای مغزی و نخاعی داشته باشند. برخی از این تغییرات ژنتیکی می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به این نوع تومورها شوند. در زیر، به برخی از مثال‌های تغییرات ژنتیکی ارثی اشاره می‌کنم:

·         سندرم تومورهای مغزی و میلوماتوزیس:

این سندرم از اثرات تغییرات در ژن‌های TSC1 و TSC2 ناشی می‌شود. این تغییرات ژنتیکی باعث تشکیل تومورهای بدخیم در مغز و سایر اعضای بدن می‌شوند.

·         نوروفیبروماتوزیس نوع 1:

این بیماری ناشی از تغییرات در ژن NF1 است. افراد مبتلا به NF1 ممکن است تومورهای مغزی مانند گلیوم و مینژیوما را تجربه کنند.

·         سندرم گاردنر:

این سندرم ناشی از تغییرات در ژن APC است. علاوه بر تومورهای پلیپوزیس کولون و روده بزرگ، افراد مبتلا به این سندرم نیز می‌توانند تومورهای مغزی را تجربه کنند.

بیشتر بخوانید: اپی ژنتیک و سرطان

·         سندرم تومورهای نرم‌های عصبی گوشتی:

این سندرم ناشی از تغییرات در ژن NF2 است. این تغییرات می‌توانند به تشکیل تومورهای عصبی گوشتی در سیستم عصبی مرکزی، از جمله مغز و نخاع، منجر شوند.

تست های ژنتیک لازم جهت تشخیص سرطان مغزی ارثی

تشخیص سرطان مغزی ارثی ممکن است از طریق تست‌های ژنتیک انجام شود. در این راستا، تحلیل ژنتیک می‌تواند به عنوان یک ابزار مؤثر برای تشخیص و شناسایی علل ژنتیکی این نوع تومورها مورد استفاده قرار گیرد. برخی از تست‌های ژنتیک :

تست‌های سندرمی:

برخی از سندرم‌های ژنتیکی که با تومورهای مغزی و نخاعی در ارتباط هستند، مانند سندرم تومورهای مغزی و میلوماتوزیس (TSC) و نوروفیبروماتوزیس نوع 1 (NF1)، می‌توانند با استفاده از تست‌های ژنتیکی تشخیص داده شوند. این تست‌ها معمولاً شامل تعیین تغییرات در ژن‌های مرتبط با این سندرم‌ها می‌شوند.

تست‌های جستجوی ژنتیکی:

در برخی موارد، تست‌هایی مانند تست‌های سکوئنس دی‌ان‌ای (DNA sequencing) و تست‌های جستجوی کپی عددی (Fluorescence in situ hybridization – FISH) برای تشخیص تغییرات ژنتیکی خاص در سلول‌های توموری استفاده می‌شوند. این تست‌ها می‌توانند تغییرات مورد نظر را در ژنوم سلول‌های توموری شناسایی کنند.

بیشتر بخوانید: تست انکوتایپ DX

تست‌های میتوکندریال:

تومورهای مغزی و نخاعی ارثی ممکن است ناشی از تغییرات در میتوکندری‌ها باشند. بررسی میتوکندری‌ها می‌تواند اطلاعاتی درباره برخی از تومورهای ارثی فراهم کند.

مشاوره ژنتیک در تشخیص سرطان مغزی ارثی

مشاوره ژنتیک در تشخیص تومورهای مغزی و نخاعی یا سرطان مغزی ارثی می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از علت وراثتی و احتمال انتقال تومور به نسل‌های آینده داشته باشید. مشاوره ژنتیک معمولاً توسط متخصصین ژنتیکی و متخصصان سرطان ارائه می‌شود.

بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیک سرطان در شمال تهران

در مشاوره ژنتیک، متخصص ممکن است از شما درباره سابقه خانوادگی سرطان مغزی ارثی و غیر ارثی استفاده کند. این شامل نقش وراثتی، سن و نوع تومورها در افراد خانواده شما است. این اطلاعات می‌توانند بهترین رویکرد تشخیصی و درمانی را برای شما و خانواده‌تان مشخص کنند.

سایر عوامل خطرزای سرطان مغز

·         تابش رادیوتراپی درمانی

·         سابقه تومور مغزی

·         تماس طولانی مدت با موج‌های رادیوفرکانس

·         عفونت با ویروس هرپس ساده (HSV) و ویروس هموفیلوس

·         قرارگرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی

خلاصه

سرطان مغزی ارثی یک نوع سرطان است که به دنبال انتقال اختلالات ژنتیکی از نسل به نسل رخ می‌دهد. در این حالت، تغییرات ژنتیکی خاصی در سلول‌های مغزی باعث بروز تومورهایی می‌شوند.

تشخیص این نوع سرطان معمولاً نیاز به تست‌های ژنتیکی دارد تا جهش‌ها و تغییرات ژنتیکی خاص شناسایی شود. شناختن و درک ژنتیک این نوع سرطان می‌تواند در تدابیر پیشگیری، تشخیص زودرس و درمان مناسب این بیماری مؤثر باشد.

همچنین، مشاوره ژنتیکی می‌تواند به افرادی که خطر ارثی ابتلا به سرطان مغزی دارند، کمک کند تا تصمیمات بهتری در خصوص مدیریت سلامتی و پیشگیری از انتقال ژنتیکی به نسل‌های بعدی بگیرند.

سوالات متداول سرطان مغزی ارثی