سرطان تیروئید ارثی؛ انواع سرطان تیروئید ارثی

سرطان تیروئید ارثی نوعی از سرطان تیروئید است که به طور ژنتیکی انتقال می‌یابد و در برخی خانواده‌ها به صورت متوالی ظاهر می‌شود. افراد مبتلا به این نوع سرطان ممکن است ژن‌های مشخصی را که به آن‌ها ارث رسیده است داشته باشند، که باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود. تحقیقات در زمینه علت ارثی بودن سرطان تیروئید همچنان ادامه دارد و شناخت بهتر از عوامل ژنتیکی که موجب این نوع سرطان می‌شوند، می‌تواند کمک کند تا راهکارهایی برای پیشگیری و مدیریت بهتر این بیماری ارائه شود.

آیا سرطان تیروئید ارثی است؟

بله. سرطان تیروئید در برخی موارد ممکن است ارثی باشد. یعنی سرطان تیروئید به عوامل ژنتیکی مرتبط است و از خانواده انتقال پیدا کرده‌اند. برخی از متخصصان به وجود ژن‌های خاص اشاره می‌کنند که می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان تیروئید در افرادی شوند که این ژن‌ها را به ارث می‌برند. اما باید توجه داشت که ارثی بودن سرطان تیروئید تنها یکی از عوامل ممکن است و بسیاری از موارد این نوع سرطان به عوامل محیطی و دیگر عوامل مربوط می‌شود که بر ارثی بودن آن تأثیر ندارد.

بیشتر بخوانید: تست های ژنتیک تشخیص سرطان ارثی؟!

سرطان تیروئید ارثی چقدر گسترده است؟

سرطان تیروئید ارثی، نوعی سرطان است که گستردگی بسیاری در سراسر جهان دارد. هر ساله تعداد افراد مبتلا به سرطان تیروئید در جوامع مختلف افزایش می‌یابد. این نوع سرطان می‌تواند در هر سنی ظاهر شود، اما بیشتر در افراد جوان تا میانسال دیده می‌شود.

معمولا  شیوع آن پس از سن 40 سالگی است. سرطان تیروئید ارثی در زنان بیشتر از مردان شکل می گیرد و جالب است بدانید که در کالبد شکافی هایی که بر روی جنازه ها انجام شده است حدود 10 تا 15 درصد به سرطان تیروئید دچار بوده اند، که در زمان حیات تشخیص داده نشده بوده است. این نکته بدین معناست که خیلی مواقع این سرطان به راحتی تشخیص داده نمی شود و رشد کندی در بدن شخص بیمار دارد.

بیشتر بخوانید: آزمایش MSI چیست و چه کاربردی دارد؟

در بسیاری افراد این نوع از سرطان می تواند ارثی باشد و اگر یکی از نزدیکانتان با این نوع از بیماری درگیر بوده است بهتر است برای جلوگیری از روند سرطان تیروئید ارثی چکاپ های لازم را انجام دهید. سرطان تیروئید در بین سایر سرطان ها بسیار شایع است.  با این حال، گستردگی و شیوع دقیق سرطان تیروئید در هر منطقه و کشور ممکن است متفاوت باشد.

انواع سرطان تیروئید ارثی

سرطان تیروئید ارثی انواع مختلفی دارد. انواعی از سرطان تیروئید که به طور ارثی انتقال پیدا می‌کنند شامل موارد زیر می‌شوند:

سرطان تیروئید خانوادگی (Familial thyroid cancer):

این نوع سرطان تیروئید به صورت خانوادگی انتقال پیدا می‌کند و در چند نسل متوالی از یک خانواده ظاهر می‌شود. این موارد ممکن است با یک چیزی شبیه به “سندرم سرطان خانوادگی” در ارتباط باشند.

سندرم‌های وابسته به ژن

برخی از سندرم‌های ژنتیکی مانند سندرم موارد چندگانه گلند تیروئید (Multiple Endocrine Neoplasia syndromes)، به افراد این قابلیت را می‌دهند که مبتلا به سرطان تیروئید شوند. سندرم‌های ژنتیکی مثل سندرم کارو (Carney complex) نیز ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان تیروئید شوند.

سرطان تیروئید آناپلاستیک

یکی از انواع نادر در این نوع از سرطان است که معمولا تهاجمی عمل می کند و از سلول های تولید کننده هورمون شکل می گیرند. این نوع از سلول های سرطانی هیچ نوع شباهتی به سلول های تیروئید ندارند و دیرتر کشف می شوند. سرطان تیروئید ارثی آناپلاستیک می تواند به سرعت پیشرفت کند. درمان این نوع از سرطان دشوار است و در افراد بالای 60 سال رخ می دهد. در خیلی از مواقع گردن بیمار به سرعت ورم می کند، به طوری که بلع و تنفس او با مشکل مواجه می شود.

بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیک سرطان در شمال تهران

سرطان تیروئید مدولاری

نیز از انواع نادر سرطان تیروئید ارثی است که در بیشتر مواقع به علت جهش ژنتیکی شکل می گیرد و تهاجمی عمل می کند. شروع سرطان تیروئید مدولاری از سلول های C است که تولید کننده هورمون کلسی تونین هستند. با شروع این نوع از سرطان تیروئید، سطح کلسی تونین در خون افزایش می یابد. همچنین این نوع از سرطان تیروئید ارثی می تواند، به کمک ژنی به نام RET ایجاد شود و از والدین به فرزندان نیز منتقل گردد!

سرطان تیروئید پاپیلاری

بیشترین شیوع را در انواع سرطان های تیروئید به خود اختصاص می دهد. رشد این مدل از سرطان بسیار کند است اما بقای آن در بدن بیمار بالا است. معمولا در هر سنی می تواند اتفاق بیفتد و سایز کوچکی دارد. برخی از سلول های سرطانی پاپیلاری می توانند تهاجمی تر عمل کنند و رشد خود را در سایر نواحی گردن و حتی کل بدن گسترش دهند. نکته بسیار مهم در ارتباط با این نوع از سرطان تیروئید این است که به درمان پاسخ خوبی می دهد. . به این نوع از سرطان های تیروئید معمولا خوش خیم می گویند.

بیشتر بخوانید: انواع تست های ژنتیک سرطان ارثی

سرطان تیروئید فولیکولی

از دیگر انواع سرطان های غده تیروئید است که معمولا شیوع آن در بین افراد بسیار کمتر است. در بیشتر مواقع در افراد بالای سن 50 سال شکل می گیرد و گاهی اوقات نیز به سایر قسمت های بدن از جمله استخوان ها و ریه ها سرایت می کند. این نوع از سرطان کمتر در غدد لنفاوی گسترش پیدا می کند. سرطان تیروئید فولیکولی نیز، معمولا در دسته بندی سرطان های خوش خیم می باشد.

بیماری های زمینه ای موثر در سرطان تیروئید ارثی

گاهی افراد به بیماری های ژنتیکی دیگر مبتلا هستند و زمینه جهت بروز سرطان تیروئید ارثی را ایجاد می کنند. این بیماری ها شامل موارد زیر هستند:

پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP)

پولیپ آدنوماتوز خانوادگی، یک وضعیت ژنتیکی است که باعث ایجاد تعداد زیادی پولیپ در روده‌ها می‌شود. این بیماری ارثی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان روده می‌شود. در صورت عدم رسیدگی به این بیماری در مراحل اولیه، در بلند مدت به سرطان روده ارثی منجر می شود.

 بیماری کاودِن

بیماری کاودن یا کاودِن، یک نوع اختلال ژنتیکی و کلیوی است که باعث ایجاد نقص در توسعه‌ی کلیه‌ها و اختلال در عملکرد آنها می‌شود. این بیماری ارثی بوده و باعث کاهش کارایی کلیه و افزایش خطر ابتلا به مشکلات صحیح و کلیوی می‌شود.

بیشتر بخوانید: اپی ژنتیک چه اثری در بروز سرطان دارد؟!

کمپلکس کارنی، نوع 1

کمپلکس کارنی، نوع 1، یک بیماری ژنتیکی نادر است که باعث ظهور تومورها چندگانه در اندام‌های مختلف بدن می‌شود. این بیماری ممکن است با علائم چندگانه همچون تومورهای چربی، تومورهای غیر سرطانی در غدد، نارسایی قلبی و علائم دیگر همراه باشد.

کارسینوم تیروئید غیر مدولاری خانوادگی

کارسینوم تیروئید غیر مدولاری خانوادگی یک نوع سرطان تیروئید است که به طور ژنتیکی و ارثی در خانواده‌ها به صورت متوالی ظاهر می‌شود. این نوع سرطان تیروئید معمولاً با وجود گلودرم‌های نامنظم و غیر مدولاری در تومورهای سرطانی شناخته می‌شود.

بیشتر بخوانید: تکنیکngs جهت تشخیص بیماری های ژنتیکی

آیا شکل مدولاری سرطان تیروئید ارثی است؟

شکل مدولاری سرطان تیروئید یک نوع خاص از سرطان تیروئید است که معمولاً به صورت چندگانه ظاهر می‌شود و با ظاهر گلودرم‌های کوچک و ناهمگن در تومورها مشخص می‌شود. مدولاریته در اینجا به معنای وجود گلودرم‌های مختلف درون تومورهای سرطانی است.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که شکل مدولاری سرطان تیروئید ممکن است ارثی باشد، اما هنوز به طور دقیق علت ارثی بودن این نوع سرطان تایید نشده است و نیاز به بیشترین تحقیقات در این زمینه وجود دارد تا بتوان به طور کامل ارتباط این نوع سرطان با عوامل ژنتیکی را بررسی کرد.

بیشتر بخوانید: کدام سرطان ها ارثی هستند؟!

سابقه خانوادگی در سرطان تیروئید ارثی

گرچه نمی توان به طور قطع گفت که سابقه خانوادگی نقش صدرصدی در شکل گیری سرطان تیروئید دارد اما معمولا ژنتیک می تواند در شکل گیری آن تاثیراتی داشته باشد. به عنوان مثال: در مدل مدولاری توازن یکی از ژن های بدن بهم می خورد و با جهش ژنتیکی ایجاد شده این نوع از سرطان انتقال می یابد. بنابراین اگر در بررسی سوابق خانوادگی افرادی باشند که این مدل از سرطان را تجربه کرده باشند بهتر است چکاپ های پزشکی را جدی بگیرید!

بیشتر بخوانید: تکنیک NGS جهت تشخیص بیماری های ژنتیکی

گاهی اوقات نیز تغییر ژن های 19 و 1 سبب شکل گیری سرطان پاپیلاری می شوند و اغلب اگر فردی در خانواده و بستگان این نوع سرطان را تجربه کرده باشد احتمال بروز آن در نسل بعدی نیز جدی تر است.

معمولا پزشکان با بررسی سوابق خانوادگی و آزمایش های مختلفی که می گیرند سرطان تیروئید ارثی را در افراد شناسایی می کنند.

سرطان تیروئید و بارداری

در صورتی که به سرطان تیروئید مبتلا شده اید و قصد بارداری دارید، با توجه به جنسیت باید مدت زمانی صبر کرد. زنان باید شش ماه و مردان باید 4 ماه صبر کند و بعد از گذراندن این مدت زمان اقدام به بارداری کنید. 

اگر در حین بارداری سرطان تشخیص داده شود، اغلب پزشک درمان را تا ختم حاملگی به تعویق می اندازد و یا در صورت اورژانسی بودن شرایط، عمل جراحی انجام می شود.

بیشتر بخوانید: آزمایش ژنتیک قبل از بارداری چرا ضروری است؟

تشخیص سرطان تیروئید ارثی

تشخیص سرطان تیروئید ارثی با روش های مختلفی صورت می گیرد که یکی از آن ها آزمایش خون است. به غیر از این روش اسکن ید رادیویی، اسکن تصویربرداری و بیوپسی از دیگر روش هایی است که پزشک به کمک آن ها سرطان تیروئید ارثی را تشخیص می دهد.

چگونه می‌توانیم از سرطان تیروئید ارثی جلوگیری کنیم؟

تاکنون راه‌های قطعی برای جلوگیری از سرطان تیروئید ارثی شناخته نشده‌اند. با این حال، برخی از کارها و تدابیر احتمالی را می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به این نوع سرطان در نظر گرفت:

۱. آگاهی از تاریخچه خانوادگی: مراجعه به پزشک و اطلاع رسانی از تاریخچه خانوادگی سرطان می‌تواند کمک کند تا افرادی که در خانواده‌هایی با موارد سرطان تیروئید ارثی هستند، به طور دقیق‌تر نظارت شوند و احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهند.

۲. برنامه‌ریزی برای دادن تست های چکاب: برخی از افراد با تاریخچه خانوادگی مرتبط با سرطان تیروئید بهتر است یک برنامه‌ریزی برای دادن تست های چکاب داشته باشند. پزشک معالج می‌تواند برنامه‌ای متناسب برای انجام آزمایش‌ها و تست‌های مورد نیاز بر اساس تاریخچه خانوادگی تدوین کند.

۳. سلامتی عمومی: حفظ سلامتی عمومی با مراقبت از مصرف غذای سالم، ورزش منظم، کنترل استرس، و جلوگیری از موارد آلودگی و مواد ضدعفونی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان تیروئید، کمک کند.

همچنین مشاوره ژنتیک پزشکی و مراجعه منظم به پزشکان متخصص ژنتیک می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت و درمان سرطان تیروئید کمک کند.

خلاصه

دریافت این خبر که سرطان در بدن ما شکل گرفته همواره ناراحت کننده است اما خوشبختانه خبر خوب این است که بیشتر سرطان های تیروئید در کشور ما به خوبی درمان می شوند البته گاهی هورمون هایی پس از درمان تجویز می شود که عملکردهای حیاتی بدن اختلال نیابد و معمولا هم عوارض جانبی ندارند. دکتر ساناز طبرستانی متخصص در ژنتیک پزشکی می تواند شما را در تشخیص بهنگام بیماری یاری دهد، ایشان دانش آموخته دانشگاه تهران و شهید بهشتی هستند و دوره تکمیلی خود را از دانشگاه تگزاس آمریکا دریافت کرده اند.

سوالات متداول