چگونه از سرطان ارثی پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از سرطان ارثی که در اثر جهش های ژنتیکی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود امکان پذیر است. در این مقاله، اقدامات پیشگیرانه، تغییرات سبک زندگی، دستورالعمل های غربالگری و گزینه های آزمایش ژنتیکی را با هدف به حداقل رساندن تأثیر سرطان ارثی بررسی خواهیم کرد. علاوه بر آن روش های پیشگیری از سرطان، میزان احتمال ابتلا به سرطان های ارثی و غیر ارثی را کاهش می دهد. بنابراین در ادامه به روش های پیشگیری کلی از سرطان هم خواهیم پرداخت.

راه های پیشگیری از سرطان ارثی

در حالی که جهش‌های ژنتیکی خطر ابتلا به سرطان ارثی را افزایش می‌دهند، چندین استراتژی پیشگیرانه می‌تواند به افراد در مدیریت مؤثر خطر کمک کند:

مشاوره و آزمایش ژنتیک برای پیشگیری از سرطان ارثی:

انجام مشاوره و آزمایش ژنتیک را در نظر بگیرید، به خصوص اگر سابقه خانوادگی سرطان های خاصی وجود دارد. مشاوران ژنتیک می توانند خطر شما را ارزیابی کنند، اطلاعاتی در مورد سندرم های سرطان ارثی ارائه دهند و در مورد پیامدهای آزمایش ژنتیک بحث کنند.

غربالگری منظم برای پیشگیری از سرطان ارثی:

از دستورالعمل های غربالگری توصیه شده برای انواع خاصی از سرطان مرتبط با سندرم های ارثی پیروی کنید. این ممکن است شامل ماموگرافی و MRI پستان برای سرطان سینه، کولونوسکوپی برای سرطان کولورکتال، و معاینه لگن و سونوگرافی ترانس واژینال برای سرطان تخمدان باشد.

اصلاح شیوه زندگی برای پیشگیری از سرطان ارثی:

یک سبک زندگی سالم را برای کاهش خطر کلی سرطان اتخاذ کنید. این شامل حفظ وزن سالم، درگیر شدن در فعالیت بدنی منظم، پرهیز از محصولات تنباکو، محدود کردن مصرف الکل و مصرف یک رژیم غذایی متعادل غنی از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل است. که در ادامه توضیح خواهیم داد.

جراحی پیشگیرانه از سرطان ارثی برای پیشگیری از سرطان ارثی:

برای افرادی که به دلیل جهش های ارثی به طور قابل توجهی در معرض خطر سرطان ارثی هستند، جراحی پیشگیرانه ممکن است گزینه ای برای کاهش خطر ابتلا به سرطان های خاص ارثی باشد. به عنوان مثال می توان به ماستکتومی پیشگیرانه و اوفورکتومی برای افراد مبتلا به جهش BRCA اشاره کرد. در ادامه یک نمونه عینی توضیح می دهیم تا بهتر متوجه شوید. در مردانی که سابقه خانوادگی سرطان سینه در خانواده شان وجود دارد قبل ابتلا به سرطان برای پیشگیری بافت سینه به صورت کلی برداشته می شود. چرا که ممکن است فرد به سرطان مبتلا شود و دیر هنگام متوجه بیماری شود و جانش به خطر بیفتند.

دارو برای پیشگیری از سرطان ارثی:

برخی افراد ممکن است از داروهای پیشگیرانه مانند تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERMs) یا مهارکننده های آروماتاز ​​برای پیشگیری از سرطان سینه یا آسپرین برای پیشگیری از سرطان کولورکتال سود ببرند. با این حال، استفاده از این داروها باید با تجویز پزشک باشد.

آگاهی و آموزش برای پیشگیری از سرطان ارثی:

در مورد سابقه خانوادگی سرطان و هرگونه سندرم سرطان ارثی که ممکن است وجود داشته باشد، آگاه باشید. اطلاعات خود را در مورد علائم و نشانه های سرطان های ارثی افزایش دهید و در مورد استراتژی های غربالگری و پیشگیری با پزشک خود در ارتباط باشید.

آزمایش ژنتیک برای پیشگیری از سرطان ارثی

آزمایش ژنتیکی می‌تواند به شناسایی جهش‌های ارثی مرتبط با سندرم‌های سرطان ارثی کمک کند و به افراد این امکان را می‌دهد تا اقدامات پیشگیرانه‌ای برای مدیریت خطر خود انجام دهند. در اینجا آنچه باید در مورد آزمایش ژنتیک برای سرطان ارثی بدانید آمده است:

واجد شرایط بودن: آزمایش ژنتیک ممکن است برای افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی نشان دهنده سندرم سرطان ارثی دارند توصیه شود. این ممکن است شامل سابقه سرطان زودرس، چندین سرطان اولیه یا انواع سرطان های خاص مرتبط با جهش های ژنتیکی باشد.

فرآیند آزمایش: آزمایش ژنتیکی معمولاً شامل تهیه نمونه خون یا بزاق است که سپس در آزمایشگاه برای شناسایی جهش در ژن‌های مرتبط با سرطان تجزیه و تحلیل می‌شود. نتایج معمولاً ظرف چند هفته در دسترس هستند و توسط یک مشاور ژنتیک یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تفسیر می شوند.

پیامدهای آزمایش: درک مفاهیم آزمایش ژنتیک بسیار مهم است، زیرا می تواند عواقب عاطفی، پزشکی و خانوادگی داشته باشد. نتایج آزمایش مثبت ممکن است بر تصمیمات درمانی، توصیه‌های غربالگری و ارزیابی خطر اعضای خانواده تأثیر بگذارد.

حریم خصوصی و محرمانه بودن: آزمایش ژنتیک شامل اطلاعات حساس در مورد ساختار ژنتیکی فرد و استعداد ابتلا به بیماری های خاص است. انتخاب یک مشاور آزمایش ژنتیک که حفظ حریم خصوصی و محرمانه بودن را در اولویت قرار دهد، ضروری است.

بیشتر بخوانید: چه افرادی باید آزمایش ژنتیک بدهند؟

روش های کلی پیشگیری از سرطان

عوامل مختلفی در ابتلا به سرطان مؤثر است. طبق بررسی های انجام شده، سبک زندگی ما تاثیر بسیاری بر ابتلا به سرطان دارد. با رعایت روش های زیر، احتمال ابتلا به سرطان در خود را حداقل کنید.

عدم مصرف تنباکو و دخانیات

استفاده از هر نوع دخانیات از جمله تنباکو، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. تنباکو جویدنی است و باعث ایجاد سرطان های حفره دهان، لوزالمعده، دهان، گلو، مثانه، رحم و.. می شود. همچنین مصرف سیگار به دلیل دود زیاد، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد .

عدم مصرف دخانیات، تاثیر مهمی در پیشگیری از ابتلا به سرطان دارد. دود تنباکو و سایر دخانیات بیش از 7000 ماده شیمیایی دارد، که حداقل 250 تای آنها مضر بوده و عامل ابتلا به سرطان هستند.

مصرف مواد غذایی سالم.

داشتن تغذیه سالم تضمینی برای عدم ابتلا به سرطان نیست، ولی احتمال ابتلا به سرطان را کاهش می دهد. رعایت موارد زیر در کاهش ابتلا به سرطان بسیار کمک کننده است. از جمله:

مصرف میوه و سبزیجات.  حتما در رژیم غذایی روزانه خود مصرف میوه، سبزیجات، غلات و محصولات پروتئینی به میزان کافی داشته باشید.

خودداری از چاقی یا کاهش وزن. با مصرف غذاهای کم کالری، عدم مصرف قندهای مصنوعی، چربی های گیاهی و..، وزن خود را کاهش داده و پایین نگه دارید.  

عدم مصرف الکل بپرهیزید. مصرف الکل  ریسک ابتلا به سرطان پستان، روده بزرگ، ریه، کلیه و کبد را افزایش می دهد.

به حداقل رساندن مصرف گوشت های فرآوری شده.  طبق گزارش های دریافت شده از آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، مصرف بسیار گوشت های فرآوری شده خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.

داشتن رژیم غذایی مدیترانه ای. رژیم غذایی مدیترانه ای شامل مقادیر مناسبی از غذاهای گیاهی مانند میوه و سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و آجیل و… بوده و احتمال ابتلا به سرطان سینه را به خصوص در زنان کاهش می دهد.

داشتن فعالیت های فیزیکی و ثبات وزن

ثبات وزن ریسک ابتلا به سرطان هایی چون سرطان پستان، پروستات، ریه، روده بزرگ و کلیه و مثانه را کاهش می دهد.

فعالیت بدنی در ثبات وزنی موثر است.

حتما روزانه 30 دقیقه و در هفته حداقل 150 دقیقه ورزش کنید و ترکیبی از فعالیت متوسط و شدید داشته باشید.

بیشتر بخوانید:

محافظت از خود در برابر آفتاب.

عدم محافظت از خود برابر آفتاب، باعث بروز انواع سرطان از جمله سرطان پوست می شود. با رعایت نکات زیر از ابتلا به سرطان پیشگیری کنید. از جمله:

دوری کردن از آفتاب ظهر . سعی کنید که از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر از نور خورشید دور بمانید.

ماندن در سایه. در سایه بمانید.  حتما از عینک آفتابی و کلاه استفاده کنید.

پوشاندن پوست خود در برابر آفتاب. حتمااز لباس هایی که بخش بیشتری از پوست شما را پوشش می دهد، استفاده کنید. همچنین از لباس هایی که رنگشان نور بیشتری منعکس می کند، استفاده کنید.

استفاده از ضدآفتاب. حتما از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 30 استفاده کنید، حتی در روزهای ابری. در روزهایی که آفتاب شدید است و بیرون هستید، ضد آفتاب خود را تجدید کنید.

خودداری کردن از برنزه کردن با لامپ فرابنفش و دستگاه های سولار.

واکسینه شوید.

محافظت از بدن در برابر عفونت های ویروسی، از راه های پیشگیری از سرطان است. با انجام واکسیناسیون، از بدن خود در برابر ویروس ها محافظ کنید.

واکسن هپاتیت B: هپاتیت B خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. با واکسن هپاتیت B، از خود محافظت کنید. این واکسن به افراد مبتلا به عفونت های مقاربتی توصیه می شود.

واکسن گارداسیل: واکسن گارداسیل از بدن در برابر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) محافظت می کند. ویروس زگیل تناسلی یک ویروس مقاربتی است. این واکسن بدن را دربرابر سرطان دهانه رحم و سایر سرطان های دستگاه های تناسلی محافظت می کند. این واکسن برای زنان و مردان در بازه سنی 9 تا 45 سال توصیه می شود.

خودداری  از رفتارهای پرخطر.

خودداری از رفتارهای پرخطر، در پیشگیری از ابتلا به سرطان و عفونت بسیار موثر است. از جمله:

داشتن رابطه جنسی ایمن. از داشتن چند شریک جنسی خودداری کنید و تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید. حتما هنگام رابطه از کاندوم استفاده کنید. تعدد شرکای جنسی احتمال ابتلا به عفونت های مقاربتی مانند HIV  یا HPV  را افزایش می دهد. همچنین میزان احتمال به سرطان مقعد، واژن، کبد و ریه را افزایش می دهد.

عدم استفاه ازسوزن سرنگ مشترک. استفاده از سوزن مشترک برای انجام تزریق های وریدی، احتمال ابتلا به ویروس هایی چون ایدز، هپاتیت B ,C، و ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.

انجام دادن مراقبت های پزشکی و آزمایش های ژنتیک.

انجام دادن آزمایش های ژنتیک در پیشگیری از ابتلا به سرطان های مختلف از جمله سرطان های ارثی چون سرطان پستان، روده بزرگ، معده و… را کاهش می دهد. همچنین در صورت مبتلا بودن، می توان  سرطان را در مراحل اولیه تشخیص داد.

پرهیز از قرار گرفتن در محیط های آلوده.

آلودگی هوا، آب و خاک، به خصوص هوای آلوده با مواد شیمیایی، احتمال ابتلا به سرطان در گریدهای مختلف را افزایش می دهد. بعضی از مشاغل به دلیل قرار داشتن در محیط های آلوده و قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزه کننده، ریسک بالایی در ابتلا به سرطان های بدخیم چون سرطان خون و… دارند.

نتیجه گیری

پیشگیری از سرطان ارثی نیازمند یک رویکرد چند وجهی است که شامل مشاوره ژنتیکی، غربالگری منظم، اصلاح شیوه زندگی و در برخی موارد مداخلات پیشگیرانه است. با درک خطر، آگاه ماندن در مورد سندرم های سرطان ارثی، و انجام اقدامات پیشگیرانه برای مدیریت سلامت خود، می توانید تأثیر سرطان ارثی را بر زندگی خود و نسل های آینده کاهش دهید. اگر در مورد خطر ابتلا به سرطان ارثی نگرانی دارید، با یک پزشک ژنتیک یا مشاور ژنتیک مشورت کنید تا یک برنامه پیشگیری شخصی متناسب با نیازهای شما ارائه دهد. روش های پیشگیری از سرطان، مجموعه ای از عملکردهایی در راستای اصلاح سبک زندگی، عادات و رفتارهای است. با رعایت کردن نکات لازم، می توان با سلول های سرطانی مبارزه کرده و از رخ دادن آنها پیشگیری کرد.