آزمایش MSI یا تست نارسایی میکروساتیلی یکی از روش‌های مهم و کاربردی در تشخیص و بررسی سرطان‌ها است. این آزمایش به شناسایی تغییرات ژنتیکی در بخش‌هایی از DNA به نام میکروساتیل‌ها می‌پردازد. میکروساتیل‌ها رشته‌های کوتاه و تکراری از DNA هستند که در حالت عادی باید طول ثابت و یکسانی داشته باشند.
اما در برخی شرایط، به ویژه زمانی که سیستم ترمیم اشتباه (MMR) در سلول‌ها دچار نقص می‌شود، این بخش‌های تکراری دچار تغییراتی می‌شوند که به آن نارسایی میکروساتیلی یا MSI گفته می‌شود. این تغییرات می‌توانند نشانه‌ای از ابتلا به برخی انواع سرطان‌ها مانند سرطان‌های کولورکتال، اندومتر و معده باشند و همچنین می‌توانند در شناسایی بیماری‌های ارثی مانند سندرم لینچ کمک کنند. به علاوه، وضعیت MSI می‌تواند تأثیر زیادی بر روند درمان و انتخاب روش‌های درمانی، به‌ویژه ایمونوتراپی، داشته باشد. برای به دست آوردن اطلاعات جامع در مورد این آزمایش با ما همراه باشید.
آزمایش MSI با دکتر ساناز طبرستانی
دکتر ساناز طبرستانی، پزشک و متخصص ژنتیک پزشکی، فارغ‌التحصیل رشته پزشکی از دانشگاه تهران هستند. ایشان همچنین دوره تخصصی ژنتیک پزشکی را در مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی گذرانده‌اند. در ادامه، برای ارتقاء سطح علمی خود، دکتر طبرستانی دوره تکمیلی در بیمارستان تخصصی سرطان MD Anderson را نیز پشت سر گذاشته‌اند که یکی از معتبرترین مراکز درمانی و تحقیقاتی سرطان در جهان است.
تخصص اصلی دکتر طبرستانی در زمینه ژنتیک سرطان است، که به تشخیص و درمان بیماری‌های سرطانی بر اساس بررسی‌های ژنتیکی کمک می‌کند. ایشان به عنوان موسس و مسئول فنی آزمایشگاه شایاژن، در ارائه خدمات ژنتیک پزشکی و مشاوره‌های مرتبط با سرطان و سایر اختلالات ژنتیکی، نقش مؤثری دارند. مهارت‌ها و تجربیات ایشان در این زمینه، باعث شده که در تشخیص و درمان بیماری‌های پیچیده ژنتیکی و سرطان‌ها، یکی از متخصصین برجسته در این حوزه به شمار بیایند.
برای مشاوره و انجام آزمایش ژنتیک در آزمایشگاه ژنتیک سرطان شایاژن با شماره های زیر تماس بگیرید.
MSIچیست؟
MSI یا نارسایی میکروساتیلی به تغییراتی در DNA اشاره دارد که در اثر نقص در سیستم ترمیم اشتباه سلول‌ها رخ می‌دهد. در سلول‌های سالم، بخش‌هایی از DNA که به آن‌ها میکروساتیل گفته می‌شود، به طور منظم و ثابت تکرار می‌شوند. اما وقتی سیستم ترمیم DNA درست کار نکند، این تکرارها دچار تغییر می‌شوند و طولشان متفاوت می‌شود.
این تغییرات در DNA می‌تواند علامتی از مشکلات ژنتیکی باشد که در برخی سرطان‌ها مشاهده می‌شود. همچنین، می‌تواند به تشخیص بیماری‌های ارثی مثل سندرم لینچ کمک کند که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. به طور خلاصه، MSI به تغییراتی در DNA اشاره دارد که می‌تواند به پزشکان کمک کند تا تشخیص دقیق‌تری از نوع سرطان یا مشکلات ژنتیکی بیمار داشته باشند. شما می توانید با دکتر ساناز طبرستانی فوق تخصص ژنتیک سرطان، مشاوره ژنتیک سرطان پستان انجام دهید.
نحوه وقوع MSI
MSI معمولاً در سرطان‌ها زمانی رخ می‌دهد که سیستم ترمیم اشتباه به درستی کار نکند. این امر می‌تواند به دلیل جهش در ژن‌هایی که در فرآیند ترمیم اشتباه دخیل هستند، مانند MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2، باشد. زمانی که سیستم ترمیم اشتباه دچار نقص شود، خطاهای تکثیر DNA در نواحی میکروساتیلی تجمع پیدا می‌کنند و منجر به نارسایی میکروساتیلی می‌شوند.
آزمایش MSI چیست؟
تست نارسایی میکروساتیلی (MSI) یکی از روش‌های مهم و کاربردی در تشخیص و بررسی سرطان‌ها است. این آزمایش به شناسایی تغییرات ژنتیکی در بخش‌هایی از DNA به نام میکروساتیل‌ها می‌پردازد. میکروساتیل‌ها رشته‌های کوتاه و تکراری از DNA هستند که در حالت عادی باید طول ثابت و یکسانی داشته باشند. اما در برخی شرایط، به ویژه زمانی که سیستم ترمیم اشتباه (MMR) در سلول‌ها دچار نقص می‌شود، این بخش‌های تکراری دچار تغییراتی می‌شوند که به آن نارسایی میکروساتیلی یا MSI گفته می‌شود. این تغییرات می‌توانند نشانه‌ای از ابتلا به برخی انواع سرطان‌ها مانند سرطان‌های کولورکتال، اندومتر و معده باشند و همچنین می‌توانند در شناسایی بیماری‌های ارثی مانند سندرم لینچ کمک کنند. به علاوه، وضعیت MSI می‌تواند تأثیر زیادی بر روند درمان و انتخاب روش‌های درمانی، به‌ویژه ایمونوتراپی، داشته باشد.
آزمایش MSI معمولاً با تحلیل DNA استخراج‌شده از بافت تومور (و گاهی بافت طبیعی بیمار) انجام می‌شود تا نارسایی در نشانگرهای میکروساتیل شناسایی شود. دو روش اصلی برای آزمایش MSI وجود دارد:
- آزمایش MSI مبتنی بر PCR: در این روش نواحی میکروساتیلی DNA تکثیر می‌شوند و طول نشانگرها در بافت تومور در مقایسه با بافت طبیعی مقایسه می‌شود. تفاوت در طول نشانگرها نشان‌دهنده نارسایی میکروساتیلی است.
- ایمونوهیستوشیمی (IHC): در این روش حضور یا عدم حضور پروتئین‌های خاص ترمیم اشتباه (MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2) در سلول‌های تومور بررسی می‌شود. عدم وجود این پروتئین‌ها نشان‌دهنده وجود احتمالی MSI است.
کاربردهای آزمایش MSI در سرطان‌ها
پس از جراحی برداشتن تومور، ممکن است پزشک شیمی درمانی یا ایمونو تراپی را جهت از بین بردن سلول های سرطانی شناسایی نشده استفاده کند. به این روش شیمی تراپی کمکی یا درمان ادجوانت (adjuvant)می گویند. آزمایش MSI کمک می کند تا نوع درمان کمکی تعیین شود. در دامه بیشتر توضیح می دهیم.
- شناسایی سندرم لینچ (یک بیماری ارثی): آزمایش MSI کمک می‌کند تا کسانی که دچار سندرم لینچ هستند شناسایی شوند. این بیماری باعث می‌شود افراد بیشتر به انواع خاصی از سرطان‌ها، مثل سرطان کولورکتال، مبتلا شوند. این افراد مشکلاتی در سیستم ترمیم DNA دارند که باعث می‌شود تومورهایشان نارسایی میکروساتیلی داشته باشند. تشخیص زودهنگام این بیماری به پزشکان کمک می‌کند که برنامه‌های پیشگیری و درمان بهتری برای بیمار و خانواده‌اش ارائه دهند.
- پیش‌بینی نتیجه درمان (پیش‌آگهی): وضعیت MSI در بعضی سرطان‌ها می‌تواند به پیش‌بینی نحوه رفتار سرطان کمک کند. برای مثال، در سرطان کولورکتال، تومورهایی که MSI بالا دارند (MSI-high) معمولاً بهتر از تومورهایی که این ویژگی را ندارند درمان می‌شوند. این به دلیل این است که تومورهای MSI-high معمولاً بیشتر دچار جهش می‌شوند و بدن واکنش ایمنی بهتری نسبت به آن‌ها نشان می‌دهد.
- پاسخ به ایمونوتراپی: تومورهایی که MSI بالا دارند احتمال بیشتری دارد که به درمان‌های ایمنی مثل پمبروزیلوماب (کیوترودا) و نیولوماب (اوپی‌دو) پاسخ دهند. این درمان‌ها کمک می‌کنند تا سیستم ایمنی بدن سرطان را شناسایی و از بین ببرد. بنابراین، اگر تومور MSI بالا داشته باشد، احتمال موفقیت ایمونوتراپی بیشتر است.
- تشخیص و طبقه‌بندی سرطان‌ها: آزمایش MSI می‌تواند به شناسایی نوع دقیق سرطان کمک کند، مثل اینکه آیا سرطان کولورکتال، سرطان اندومتر (رحم) یا سرطان معده است. (مقاله سرطان رحم ارثی را بخوانید.) همچنین، با بررسی MSI می‌توان تفاوت بین سرطان‌های ارثی و سرطان‌های معمولی (غیرارثی) را تشخیص داد. مقاله آزمایش های سرطان های ارثی را بخوانید.
نتایج آزمایش MSI
- MSI-High (MSI-H) – نارسایی میکروساتیلی بالا: در این حالت، تومور دارای تغییرات قابل توجهی در نواحی تکراری DNA است. این نتیجه نشان‌دهنده نقص در سیستم ترمیم اشتباه DNA (MMR) است که منجر به تجمع خطا در میکروساتیل‌ها می‌شود. تومورهایی که MSI بالا دارند معمولاً بیشتر به درمان‌های ایمونوتراپی (مثل پمبروزیلوماب یا نیولوماب) پاسخ می‌دهند. این وضعیت در سرطان‌هایی مانند سرطان کولورکتال و برخی دیگر از سرطان‌ها مانند سرطان اندومتر و معده دیده می‌شود. این نتیجه همچنین می‌تواند نشانه‌ای از سندرم لینچ (یک بیماری ارثی) باشد.
- MSI-Low (MSI-L) – نارسایی میکروساتیلی پایین: در این حالت، تغییرات در DNA بسیار کم است. این به این معنی است که سیستم ترمیم اشتباه هنوز به طور نسبی عملکرد مناسبی دارد و تومور دارای نارسایی میکروساتیلی بالا نیست. تومورهای MSI-Low معمولاً به درمان‌های ایمونوتراپی پاسخ کمتری می‌دهند.
- MSS (Microsatellite Stable) – پایدار میکروساتیلی: در این وضعیت، هیچ نارسایی در میکروساتیلی DNA مشاهده نمی‌شود. این به این معنی است که سیستم ترمیم اشتباه عملکرد خوبی دارد و هیچ تغییرات قابل توجهی در تکرارهای DNA ایجاد نمی‌شود. تومورهایی که دارای MSS هستند معمولاً به درمان‌های ایمونوتراپی پاسخ نمی‌دهند. این نتیجه معمولاً در سرطان‌های اسپوردیک (غیرارثی) مشاهده می‌شود.
مزایای انجام آزمایش MSI
- مزایای انجام آزمایش MSI عبارتند از:
- شناسایی سندرم لینچ (Lynch Syndrome):
آزمایش MSI می‌تواند به شناسایی سندرم لینچ کمک کند، یک بیماری ارثی که خطر ابتلا به چندین نوع سرطان، به ویژه سرطان کولورکتال، را افزایش می‌دهد. شناسایی این سندرم به پزشکان کمک می‌کند تا استراتژی‌های پیشگیری و نظارت دقیق‌تری برای بیماران و اعضای خانواده تنظیم کنند. - پیش‌بینی پاسخ به درمان‌های ایمونوتراپی:
تومورهایی که MSI بالا دارند (MSI-H)، به درمان‌های ایمونوتراپی مانند پمبروزیلوماب (Keytruda) و نیولوماب (Opdivo) پاسخ بهتری می‌دهند. این درمان‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرند. بنابراین، آزمایش MSI می‌تواند به پزشکان در انتخاب درمان‌های مناسب کمک کند. - پیش‌آگهی بهتر در برخی سرطان‌ها:
وضعیت MSI می‌تواند پیش‌بینی کننده‌ی پیش‌آگهی سرطان‌ها باشد. برای مثال، در سرطان کولورکتال، تومورهای MSI بالا معمولاً پیش‌آگهی بهتری دارند و احتمال بقا بیشتری برای بیماران به همراه دارد، زیرا سیستم ایمنی بدن راحت‌تر می‌تواند این تومورها را شناسایی کند. - تمایز بین سرطان‌های ارثی و اسپوردیک:
آزمایش MSI می‌تواند کمک کند تا تفاوت بین سرطان‌های ارثی و سرطان‌های غیرارثی (اسپوردیک) شناسایی شود. این تمایز به انتخاب درمان‌های مناسب‌تر و استراتژی‌های پیشگیری برای بیمار کمک می‌کند. - طبقه‌بندی دقیق‌تر انواع سرطان‌ها:
آزمایش MSI می‌تواند در شناسایی و طبقه‌بندی دقیق‌تر انواع سرطان‌ها کمک کند، مانند سرطان‌های کولورکتال، معده و اندومتر. این اطلاعات می‌تواند به پزشکان در انتخاب درمان‌های هدفمند و مؤثرتر کمک کند. - در مجموع، انجام آزمایش MSI باعث می‌شود که پزشکان بتوانند اطلاعات دقیقی درباره وضعیت ژنتیکی تومورها بدست آورند و درمان‌های شخصی‌سازی‌شده و مؤثری را برای بیماران انتخاب کنند.
پاسخ به ایمونوتراپی در بیماران سرطانی با MSI-H
ایمنوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی برای درمان سرطان می باشد. جهت انتخاب روش ایمنوتراپی برای درمان سرطان باید تست هایی چون TMB انجام شود. تست TMB یک تست گران بوده و پزشکان گاهی به دنبال جایگزین هستند.
آزمایش MSI در بیماران سرطانی با MSI-H جایگزین تست TMB بوده و عاملی موثر در پیش بینی روش درمانی ایمنوتراپی با داروهای ICI برای درمان سرطان می باشد. این آزمایش صرفا محدود به سرطان کولون نبوده و برای پیش بینی پاسخ روش ایمنوتراپی در بیماران سرطانی متاستاتیک کاربرد دارد.
نتیجه گیری
آزمایش MSI یک ابزار تشخیصی مهم است که اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت ژنتیکی تومورها ارائه می‌دهد. این آزمایش به شناسایی بیماری‌های ارثی مانند سندرم لینچ کمک کرده و می‌تواند به پزشکان در تعیین استراتژی‌های پیشگیری و درمان دقیق‌تر کمک کند. علاوه بر این، آزمایش MSI در پیش‌بینی پاسخ تومورها به درمان‌های ایمونوتراپی و ارزیابی پیش‌آگهی سرطان‌ها نقش مهمی دارد. نتایج MSI به تشخیص تمایز بین سرطان‌های ارثی و اسپوردیک، همچنین طبقه‌بندی انواع مختلف سرطان‌ها کمک می‌کند و امکان انتخاب درمان‌های هدفمند و شخصی‌سازی‌شده را فراهم می‌آورد. به طور کلی، این آزمایش می‌تواند به بهبود کیفیت درمان و نتایج بالینی برای بیماران مبتلا به سرطان کمک کند.
