آزمایش انکوتایپ DX برای تعیین اینکه آیا شیمی درمانی برای زنانی که در مراحل اولیه سرطان سینه هستند، مناسب است یا خیر؟! به کار میرود. علاوه بر این، این آزمایش به ما کمک میکند تا احتمال عود بیماری را تشخیص داده و در تصمیمگیریهای مربوط به سرطان پستان به صورت آگاهانهتر عمل کنیم.
آزمایش انکوتایپ
آزمایش انکوتایپ Oncotype DX یک آزمایش ژنتیکی است که در مراحل ابتدایی سرطان سینه باید انجام شود و برای حالت متاستاز انجام نمی شود. برای تعیین خطر بازگشت سرطان پستان و همچنین برای انتخاب بهترین درمان پس از جراحی (پاسخ به شیمی درمانی) استفاده میشود تا ببینیم شیمی درمانی لازم است یا خیر . این آزمایش بر اساس بررسی ژن ها در تومور سرطانی انجام میشود و به پیشبینی نتایج درمان و تعیین نیاز به درمانهای مختلف کمک میکند.
آزمایش انکوتایپ DX یکی از روشهای مورد استفاده برای درمان سرطان پستان در مراحل ابتدایی است. بهتر و مهم است که پیش از شروع شیمی درمانی و درمان سرطان پستان، پزشک درخواست آزمایش سرطان پستان Oncotype DX دهد، زیرا نتایج آزمایش برای انتخاب درمان مناسب کاربرد بسیاری دارد.
در کل، آزمایش انکوتایپ DX از طریق آنالیز ژنهای انتخاب شده در نمونههای بافت تومور سینه که پیشتر از جراحی پستان به دست آمده اند، انجام میگردد. این آزمایش برای بررسی سطح تهاجمی و پیشرفت بیماری، پاسخ به شیمی درمانی، احتمال بازگشت سرطان پستان استفاده میشود. همچنین نتایج آزمایش انکوتایپ DX به پزشک کمک میکند تا میزان نیاز به شیمی درمانی پس از عمل جراحی و بهترین شیوه درمانی را مشخص کند.
بیشتر بخوانید: آزمایش BRCA چیست؟
هدف آزمایش انکوتایپ
آزمایش انکوتایپ با هدفهای زیر طراحی شده است:
- پیشبینی خطر عود سرطان: آزمایش انکوتایپ میتواند به تعیین خطر عود سرطان پس از درمان کمک کند. ای آزمایش با بررسی بیان ژنهای خاص در تومور، قادر است به پزشکان و بیماران نشان دهد که آیا احتمال بازگشت سرطان در آینده زیاد است یا کم. این اطلاعات به ویژه برای بیماران با سرطانهای حساس به هورمون مانند سرطان پستان اهمیت دارد.
- راهنمایی در انتخاب درمان: نتایج این آزمایش به پزشکان کمک میکند تا بهترین گزینههای درمانی را بر اساس ویژگیهای ژنتیکی تومور بیمار انتخاب کنند. به عنوان مثال، در سرطان پستان، انکوتایپ میتواند مشخص کند که آیا بیمار نیاز به شیمیدرمانی دارد یا تنها درمان هورمونی کافی خواهد بود. این انتخاب به فردیسازی درمان و کاهش درمانهای غیرضروری کمک میکند.
- شخصیسازی درمان: یکی از مهمترین جنبههای آزمایش انکوتایپ، توانایی آن در ارائه درمانهای شخصیسازیشده است. با استفاده از نتایج آزمایش، پزشکان میتوانند درمانهایی را انتخاب کنند که بهطور خاص با ویژگیهای ژنتیکی تومور بیمار همخوانی داشته باشد. این امر به بهبود نتایج درمان و کاهش عوارض جانبی کمک میکند.
بیشتر بخوانید: مشاوره ژنتیکی پزشکی سرطان
فرآیند آزمایش
آزمایش انکوتایپ بهطور کلی از طریق نمونهبرداری از بافت تومور انجام میشود. نمونهای از تومور بیمار به آزمایشگاه ارسال شده و در آنجا، الگوهای بیان ژنها تحلیل میشود. این آزمایش به طور خاص به بررسی ژنهای مرتبط با رشد و رفتار تومور میپردازد. سپس، نتایج به صورت عددی به پزشک گزارش میشود.
انکوتایپ DX در چه مواردی کاربرد دارد؟
- تعیین گیرنده استروژن (ER) مثبت: آزمایش انکوتایپ DX میتواند در تشخیص وجود گیرنده استروژن مثبت در سرطان پستان کمک کند.
- تعیین میزان تهاجمی بودن: آزمایش انکوتایپ DX میتواند در تشخیص و ارزیابی میزان تهاجمی بودن سرطان پستان و تعیین خطر آن کمک کننده باشد.
- تعیین نیاز به شیمی درمانی: نتایج آزمایش انکوتایپ DX به پزشک در تصمیمگیری درباره اقدامات شیمی درمانی پس از جراحی کمک میکند.
- پیشبینی بازگشت سرطان: نتایج این آزمایش قادر به پیشبینی احتمال بازگشت سرطان پستان در آینده است.
- تعیین برنامه درمانی شخصیسازی شده: با توجه به نتایج این آزمایش، میتوان برای هر بیمار برنامه درمانی مخصوصی را تدوین نمود.
- ارزیابی تومورهای تهاجمی: این آزمایش در ارزیابی و تشخیص تومورهای تهاجمی کمک میکند.
- راهنمایی در تصمیمگیریهای درمانی: آزمایش انکوتایپ DX میتواند به پزشکان در تصمیمگیریهای مرتبط با درمان سرطان پستان کمک کند.
بیشتر بخوانید: آزمایش سرطان ارثی
آیا انجام انکوتایپ برای همه افراد مناسب است؟
انجام آزمایش انکوتایپ برای همه افراد مناسب نیست و پزشک با در نظر گرفتن عوامل مختلف این آزمایش را برای افراد تجویز میکند. انجام این آزمایش برای بیمارانی که سرطان پستانشان گیرنده استروژن (ER) مثبت دارد، مناسب است. و فقط برای افرادی که در مرحله ابتدایی سرطان هستند و سرطان متاستاز نداده استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: آزمایش MSI چیست
مزایای آزمایش آنکوتایپ
به دلیل بررسی مناسب بودن شیمی درمانی یا انتخاب روش درمانی مناسب دیگر، آزمایش انکوتایپ به عنوان استاندارد مراقبت از زنان مبتلا به سرطان پستان در مراحل اولیه معتبر است و نتایج آن تأیید شده است.
نتایج مثبت این آزمایش، از طریق مطالعات بینالمللی نشان داده شده است که آزمایش Oncotype DX به طور دقیق پیشبینی مزایای درمانی بیماران را، از جمله خطر عود سرطان پستان و بقای آن، ممکن میسازد. این مطالعات نشان دادهاند که 99٪ افراد با نمرات پایین در آزمایش Oncotype DX که در ابتدا تحت درمان هورمونی بدون استفاده از شیمیدرمانی قرار میگرفتند، پس از 5 سال از بدنی سالم و بدون هیچ سرطانی دارند.
در حال حاضر، این آزمایش به عنوان یکی از دستورالعملهای مهم درمان سرطان در سطح جهانی مورد استفاده قرار میگیرد و توسط متخصصان پزشکی تأیید شده است تا به پزشکان در ارائه بهترین خدمات به بیماران مبتلا به سرطان پستان کمک کند. این آزمایش توسط سازمانهای معتبری مانند انجمن انکولوژی بالینی آمریکا (ASCO)، شبکه ملی سرطان جامع (NCCN)، پانل اجماع سنت گالن، انستیتوی ملی عالی مراقبتهای بهداشتی (NICE) و انجمن اروپایی آنکولوژی پزشکی (ESMO) توصیه شده است.
سؤالات متداول
نتیجه آزمایش انکوتایپ به پزشکان کمک میکند تا تصمیمات درمانی بهتری بگیرند، اما به معنای قطعیت نیست. این آزمایش بخشی از مجموعهای از اطلاعات است که پزشک باید برای تعیین برنامه درمانی در نظر بگیرد. عوامل دیگری مانند تاریخچه پزشکی بیمار، وضعیت بالینی و سایر آزمایشهای تشخیصی نیز در تصمیمگیری نهایی تأثیر دارند.
آزمایش انکوتایپ معمولاً بعد از تشخیص سرطان و پیش از شروع درمانهای شدید مانند شیمیدرمانی انجام میشود. این زمان به پزشک اجازه میدهد تا بهترین روش درمانی را بر اساس ویژگیهای تومور تعیین کند.
اگرچه سرطان پستان در مردان نادر است، آزمایش انکوتایپ میتواند برای مردان مبتلا به این نوع سرطان نیز استفاده شود. با این حال، استفاده از این آزمایش در مردان ممکن است کمتر رایج باشد و نیاز به مشاوره دقیق با پزشک متخصص دارد.
در حال حاضر، آزمایش انکوتایپ بهویژه برای سرطان پستان کاربرد دارد. با این حال، تحقیقات در حال انجام است تا ببینند آیا این آزمایش میتواند برای انواع دیگر سرطانها نیز مفید باشد یا خیر.
بله، مشاوره ژنتیکی میتواند مفید باشد، بهویژه برای بیمارانی که نیاز به درک دقیقتری از نتایج آزمایش و تأثیرات آن بر تصمیمگیری درمانی خود دارند. مشاور ژنتیکی میتواند به بیماران کمک کند تا از مزایا و محدودیتهای آزمایش آگاه شوند و تصمیمات بهتری بگیرند.
نتیجه گیری
آزمایش انکوتایپ یک مرحله پس از تشخیص سرطان سینه است. این آزمایش جهت بررسی و انتخاب روش مناسب برای درمان سرطان است. نتایج آزمایش انکوتایپ تنها یکی از عواملی است که به پزشکان در تصمیمگیریهای مرتبط با درمان سرطان پستان کمک میکند. تصمیم نهایی درباره نوع و روند درمان بر عهده پزشک معالج است.